10. Jednostka w grupie, Psychologia społeczna, Kozłowska
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
10. Jednostka w grupie, czyli jak uczestnictwo w grupie wpływa
na człowieka
1.
Grupa niespołeczna a społeczna
•
grupa niespołeczna
- grupa, w której dwie osoby lub wi
ħ
cej znajduje si
ħ
w
tym samym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sob
Ģ
(np.
kibice sportowi)
•
grupa społeczna
– grupa, w której dwie lub wi
ħ
cej osób współdziała ze sob
Ģ
oraz współzale
Ň
y od siebie w tym sensie,
Ň
e w zaspokajaniu potrzeb i
osi
Ģ
ganiu celów musi na sobie polega
ę
•
dla psychologa społecznego grupa społeczna to grupa dwóch lub wi
ħ
cej
osób:
o
gdzie ludzie współdziałaj
Ģ
ze sob
Ģ
o
Ģ
wzajemnie od siebie uzale
Ň
nieni w tym sensie,
Ň
e zaspokajanie potrzeb i
realizacja celów skłania ich do wzajemnego zaufania i wpływania na
post
ħ
powanie innych.
2.
Facylitacja społeczna, czyli wpływ fizycznej obecno
Ļ
ci innych na
wykonywanie zada
ı
Fizyczna obecno
Ļę
innych osób mo
Ň
e oznacza
ę
:
•
wykonywanie zadania takiego samego, jakie wykonuj
Ģ
inni,
•
albo wykonywanie zadania samemu, podczas gdy inni tworz
Ģ
widowni
ħ
–
obserwuj
Ģ
ci
ħ
, sami nic nie robi
Ģ
c.
facylitacja społeczna
- napi
ħ
cie wynikaj
Ģ
ce z obecno
Ļ
ci innych osób i
mo
Ň
liwo
Ļ
ci oceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie
łatwiejszych zada
ı
, lecz gorsze wykonanie zada
ı
trudniejszych
Trzy teorie wyja
Ļ
niaj
Ģ
ce rol
ħ
pobudzenia w facylitacji społecznej:
•
obecno
Ļę
innych osób mo
Ň
e nas „o
Ň
ywia
ę
” (
w obecno
Ļ
ci innych osób
znajdujemy si
ħ
w stanie wy
Ň
szej gotowo
Ļ
ci)
•
nie jeste
Ļ
my karaluchami (sic!) i jako ludzie mamy swoje specyficzne
problemy w zwi
Ģ
zku z obecno
Ļ
ci
Ģ
innych ludzi (
l
ħ
k przed ocen
Ģ
, wywołuje
w nas obawy i napi
ħ
cie (pobudzenie), gdy
Ň
zdajemy sobie spraw
ħ
z tego,
Ň
e inni nas oceniaj
Ģ
)
•
rozpraszanie naszej uwagi (wyst
ħ
powanie innych osób jako rodzaj zakłóce
ı
utrudnia koncentracj
ħ
na tym, co robimy)
1
3.
Pró
Ň
niactwo społeczne, czyli kiedy obecno
Ļę
innych nas uspokaja
Pró
Ň
niactwo społeczne -
spadek wydajno
Ļ
ci w grupach współpracuj
Ģ
cych w
wykonaniu prostych zada
ı
, zachodz
Ģ
cy gdy nie ma mo
Ň
liwo
Ļ
ci
zidentyfikowania indywidualnego wkładu we wspólny wynik
•
uspokojenie wywołane przekonaniem,
Ň
e przebywanie w grupie utrudnia
ocen
ħ
indywidualnego działania; uspokojenie osłabia wykonanie zada
ı
prostych, lecz ułatwia wykonajcie zada
ı
trudnych
•
jak radzi
ę
sobie z pró
Ň
niactwem społecznym
– zwi
ħ
kszy
ę
zaanga
Ň
owanie
członków w realizacje zadania
4.
Deindywidualizacja (deindywiduacja)
tłum -
zbiorowo
Ļę
o krótkim czasie istnienia, gdzie nie wytwarzaj
Ģ
si
ħ
trwałe wi
ħ
zi
społeczne; zbiorowo
Ļę
o charakterze emocjonalnym, które to emocje
udzielaj
Ģ
si
ħ
innym uczestnikom tłumu
•
tłum o charakterze bezpo
Ļ
rednim
•
tłum o charakterze po
Ļ
rednim (audycja radiowa Orsona
Wellsa, 1938 r.)
Nowatorskie formy tłumu
tłum błyskawiczny
(ang.
flash mob
) – „sztuczny” tłum ludzi
gromadz
Ģ
cych si
ħ
niespodziewanie w miejscu publicznym w celu
przeprowadzenia
krótkotrwałego
zdarzenia,
zazwyczaj
zaskakuj
Ģ
cego dla przypadkowych
Ļ
wiadków.
Podstawowe cechy tłumu:
deindywiduacja
– utrata kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu
impulsywno
Ļ
ci i zachowa
ı
patologicznych; utrata poczucia własnego Ja
emocje
udzielaj
Ģ
si
ħ
innym uczestnikom tłumu
ograniczenie poczucia odpowiedzialno
Ļ
ci
ograniczona samo
Ļ
wiadomo
Ļę
– brak mo
Ň
liwo
Ļ
ci skupienia uwagi na
własnych uczuciach, przekonaniach warto
Ļ
ciach
5.
Grupa społeczna, czyli jak podejmowane s
Ģ
decyzje
Typy grup według zada
ı
(Ivan Steiner, 1972):
o
zadania addytywne
– wszyscy wykonuj
Ģ
w zasadzie ten sam typ pracy, a
wynik ko
ı
cowy jest sum
Ģ
wkładu poszczególnych osób (np. ogólny okrzyk
całej grupy) – sytuacja sprzyja pojawieniu si
ħ
pró
Ň
niactwa społecznego
2
o
zadania koniunktywne
– wynik ko
ı
cowy zale
Ň
y od najmniej sprawnego
członka grupy, który wyznacza poziom wykonania (np. ekipa alpinistów) –
gorsze wykonywanie zadania przez grup
ħ
, ni
Ň
przez pojedyncze jednostki
o
zadania dysjunktywne –
wynik ko
ı
cowy zale
Ň
y od pracy
najsprawniejszego członka grupy, pod warunkiem,
Ň
e przekona on innych o
swoich kompetencjach i chce podzieli
ę
si
ħ
z grup
Ģ
wiadomo
Ļ
ciami (np.
grupa rozwi
Ģ
zuje zadanie matematyczne)
o
strata ponoszona w trakcie procesu –
ka
Ň
dy rodzaj współdziałania w
grupie, który utrudnia rozwi
Ģ
zanie problemu)
o
problemy komunikacyjne -
niepowodzenie si
ħ
w dzieleniu unikatow
Ģ
informacj
Ģ
o
pró
Ň
niactwo społeczne
o
problemy koordynacyjne
6.
Burza mózgów
(Alex F. Osborn, 1957):
Burza mózgów
– technika udoskonalania decyzji grupowych poprzez
zach
ħ
canie do swobodnej wymiany pogl
Ģ
dów oraz eliminowanie krytycyzmu
Warunki upowszechniania informacji, czyli dlaczego technika „burza
mózgów” czasami nie działa:
o
problem produktywno
Ļ
ci grupy
- w grupie mo
Ň
e mówi
ę
tylko jedna osoba,
podczas gdy inni słuchaj
Ģ
; ludzie zapominaj
Ģ
, co chcieli powiedzie
ę
; ludzie
zmieniaj
Ģ
kierunek własnego toku my
Ļ
lenia
o
problem dekoncentracji uwagi
– pró
Ň
niactwo społeczne
Warunki upowszechniania informacji, czyli dlaczego technika „burza
mózgów” czasami działa:
o
umo
Ň
liwienie uczestnikom przej
Ļ
cie treningu w zakresie techniki „burza
mózgów”
o
stworzenie mo
Ň
liwo
Ļ
ci poszukiwania pomysłów jeszcze przed spotkaniem w
grupie
o
umo
Ň
liwienie robienia notatek dot. własnych i cudzych pomysłów
zgłaszanych w trakcie spotkania
7.
My
Ļ
lenie grupowe - wiele głów – jeden umysł
(Irving Janis, 1982)
My
Ļ
lenie grupowe –
rodzaj my
Ļ
lenia, w którym bardziej liczy si
ħ
d
ĢŇ
enie do
zachowania spójno
Ļ
ci i solidarno
Ļ
ci grupy ni
Ň
realistyczne uwzgl
ħ
dnianie
faktów
Warunki pojawienia si
ħ
my
Ļ
lenia grupowego:
o
du
Ň
a spójno
Ļę
grupy: grupa jest atrakcyjna i zapewnia presti
Ň
3
o
izolacja grupy, co chroni przed alternatywnymi pogl
Ģ
dami
o
autorytarny przywódca, który kontroluje dyskusje i wyra
Ņ
nie przedstawia
swoje
Ň
yczenia
o
poczucie zagro
Ň
enia dla grupy
o
brak wypracowanych metod rozpatrywania alternatywnych pogl
Ģ
dów
Symptomy pojawienia si
ħ
my
Ļ
lenia grupowego:
o
poczucie nieomylno
Ļ
ci i siły
o
przekonanie o moralnych racjach
o
stereotypowe postrzeganie przeciwników
o
autocenzura – dobrowolne powstrzymywanie si
ħ
od wygłaszania
argumentów podwa
Ň
aj
Ģ
cych rozwi
Ģ
zania, nad którymi pracuje grupa
o
ukierunkowany nacisk na ewentualnych decydentów
o
złudzenia jednomy
Ļ
lno
Ļ
ci, wynikaj
Ģ
cy z pomijania oponentów
o
samozwa
ı
czy stra
Ň
nicy jednomy
Ļ
lno
Ļ
ci, którzy chroni
Ģ
przywódc
ħ
przed
odmiennymi pogl
Ģ
dami
Konsekwencje my
Ļ
lenia grupowego:
o
opieranie si
ħ
na niepełnej informacji
o
niepełna analiza alternatyw
o
lekcewa
Ň
enie ryzyka preferowanych rozwi
Ģ
za
ı
o
brak planu działania na wypadek niepowodzenia
8.
Polaryzacja grupy: d
ĢŇ
enie do skrajno
Ļ
ci
Polaryzacja grupy -
tendencja do podejmowania bardziej skrajnych decyzji,
przyjmowania radykalniejszych opinii i postaw po dyskusji w grupie w
porównaniu z tymi, które podj
Ģ
łby ka
Ň
dy z członków grupy sam
•
czasem dopiero ta dyskusja krystalizuje postawy
•
wariantem polaryzacji grupy jest
przesuni
ħ
cie ryzyka
– wi
ħ
ksza gotowo
Ļę
do podejmowania decyzji bardziej ryzykownych ni
Ň
decyzje, które
członkowie grupy byli skłonni podj
Ģę
przed dyskusj
Ģ
Warunki pojawienia si
ħ
polaryzacji grupy:
•
czynniki poznawcze
•
czynniki motywacyjne
•
czynniki kulturowe (teoria warto
Ļ
ci kształtowanych kulturowo, R. Brown,
1965)
9. Interakcje społeczne: konflikt i współpraca
4
Konflikt intrapersonalny –
napi
ħ
cie jednostki wywołane d
ĢŇ
eniem do dwóch
lub wi
ħ
cej sprzecznych celów (np. rodzic chce przebywa
ę
w domu i
wychowywa
ę
dziecko, a jednocze
Ļ
nie chce robi
ę
karier
ħ
zawodow
Ģ
)
Konflikt interpersonalny –
napi
ħ
cie mi
ħ
dzy dwiema lub wi
ħ
cej osobami albo
grupami, które maj
Ģ
sprzeczne cele
Konflikt o sumie zerowej –
konflikt, w którym wygrana jednej strony jest
zawsze równa przegranej drugiej strony (np. zawody lekkoatletyczne)
Konflikt motywów mieszanych
– konflikt, w którym obie strony mog
Ģ
zyska
ę
dzi
ħ
ki współdziałaniu, jednak jednostka mo
Ň
e zyska
ę
jeszcze wi
ħ
cej dzi
ħ
ki
rywalizowaniu ze swoim partnerem
•
motywy mieszane –
ludzie maj
Ģ
do wyboru dwie mo
Ň
liwo
Ļ
ci: mog
Ģ
rywalizowa
ę
( w efekcie osi
Ģ
gn
Ģ
dla siebie zysk) lub mog
Ģ
współdziała
ę
(maksymalizuj
Ģ
c zyski dla obu stron)
•
dylemat wi
ħŅ
nia
– brak mo
Ň
liwo
Ļ
ci komunikowania si
ħ
z przeciwnikiem
•
wpływ czynników
indywidualnych, społecznych, kulturowych na wybór
odpowiedniej strategii działania
•
strategia co
Ļ
za co
Ļ
– zach
ħ
canie do współdziałania najpierw przez
zastosowanie zachowa
ı
kooperacyjnych, a potem poprzez powtarzanie
działa
ı
przeciwnika (współdziałania lub rywalizacji), które podj
Ģ
ł on
bezpo
Ļ
rednio przez nami
•
skłonno
Ļę
do współdziałania z jednostk
Ģ
, a rywalizacji z grup
Ģ
Negocjacje
– forma porozumiewania si
ħ
przeciwnych stron konfliktu, gdzie
zainteresowani składaj
Ģ
wzajemne propozycje i kontrpropozycje, a problem jest
rozwi
Ģ
zany pod warunkiem,
Ň
e obie strony osi
Ģ
gn
Ģ
zgod
ħ
•
rozwi
Ģ
zania integruj
Ģ
ce –
rozwi
Ģ
zania konfliktów z korzy
Ļ
ci
Ģ
dla obu stron
•
GRIT –
stopniowe i odwzajemnione skłanianie do obni
Ň
enia napi
ħ
cia:
o
poinformowanie przeciwnika o swojej ch
ħ
ci współpracy
o
podj
ħ
cie działa
ı
– współpraca
o
odwzajemnienie działania współpracy w sytuacji, kiedy przeciwnik
podejmie współprac
ħ
o
odwzajemnienie zachowa
ı
agresywnych, je
Ļ
li przeciwnik takie stosuje
Mediacje
– udział trzeciej strony przy rozwi
Ģ
zywaniu konfliktu
Arbitra
Ň
– udział trzeciej strony przy rozwi
Ģ
zywaniu konfliktu, która narzuca
rozwi
Ģ
zanie skłóconym stronom
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]