10 Układ smarowania, techniczne, Pojazdy rolnicze
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UKŁAD OLEJENIA (SMAROWANIA)
Cele smarowania:
-
smarowanie powierzchni czci współpracujcych w celu zmniejszenia tarcia,
wydzielania ciepła i zuycia materiałów czci współpracujcych
-
odprowadzanie ciepła
-
usuwanie zanieczyszcze
-
uszczelnianie tłoka w tulei
-
niekiedy chłodzenie elementów silnika przez natrysk oleju (np. tłoka)
-
Zasada olejenia
Tarcie płynne - warstewka oleju o gruboci 1
÷
25
m
m.
Cinienie w warstewce oleju wystpuje w wyniku działania tzw. klina olejowego,
powstajcego wskutek ruchu wzgldnego czci współpracujcych. Cinienie
w klinie olejowym 20
÷
40 MPa.
Wymagania w stosunku do olejów silnikowych:
-
mała wraliwo właciwoci na zmienne warunki: temperatur, prdko
wzgldn, cinienie zasilania łoysk, czynniki chemiczne wystpujce w silniku;
właciwoci te to: lepko, smarno, gsto, współczynnik przewodnictwa
cieplnego, niepowodowanie korozji, odporno na pienienie, odporno na
wysok i nisk temperatur itd.
-
dua trwało i niezmienno właciwoci w czasie eksploatacji
Oleje silnikowe to mieszanina olejów bazowych (naturalnych i syntetycznych) oraz
dodatków uszlachetniajcych.
Systemy olejenia
-
olejenie pod cinieniem
-
olejenie rozbryzgowe - mgł olejow
-
olejenie mieszankowe - w silniku dwusuwowym ze spraniem w skrzyni
korbowej (w stosunku objtociowym do paliwa1:50
÷
1:30)
-
olejenie wieym olejem w silniku dwusuwowym nowej generacji (w stosunku
objtociowym do paliwa1:400
÷
1:200)
Olejenie pod ci
nieniem
Punkty, do których olej jest doprowadzany pod ci
nieniem:
-
łoyska lizgowe wału korbowego: główne i korbowe
-
łoyska lizgowe wału rozrzdu
-
łoyska lizgowe dwigni zaworów
-
w silnikach b. obcionych łoyska lizgowe sworze tłokowy - główka
korbowodu
-
popychacze hydrauliczne
1
Ponadto w silnikach b. wysilonych:
-
denko tłoka
-
gład cylindrowa
Pozostałe elementy smarowane rozbryzgowo:
-
gład cylindrów
-
popychacze
-
krzywki wału rozrzdu
-
trzonki zaworów
-
koła zbate
itd.
Schemat układu olejenia pod ci
nieniem (z mokr
misk
olejow
)
-
miska olejowa (zbiornik oleju)
-
smok oleju (wstpny filtr siatkowy)
-
pompa oleju - zbata o zazbieniu zewntrznym lub wewntrznym
-
zawór bezpieczestwa (ochrona pompy przed przecieniem głównie przy
rozruchu na zimno)
-
chłodnica oleju z zaworem obiegowym
-
filtr oleju pełnego przepływu z zaworem obiegowym
-
przewód (króciec) poboru oleju do smarowania dodatkowych urzdze:
turbosprarki, dmuchawy, pompy wtryskowej, sprarki itd.
-
zawór redukcyjny, ustalajcy cinienie w układzie
-
główny kolektor oleju
-
łoyska główne wału korbowego
-
otwory olejowe wału korbowego
-
łoyska korbowe wału korbowego
-
przewód oleju do główki korbowodu
-
dysza natrysku oleju na denko tłoka
-
kanały oleju do łoysk wału rozrzdu
-
kanały oleju do popychaczy hydraulicznych
-
kanały oleju do osi dwigienek zaworowych
-
bocznikowy filtr oleju dokładnego oczyszczania
-
układ pomiaru cinienia oleju w głównym kolektorze
Czsto stosuje si zawór przelewowy zamiast zaworów bezpieczestwa
i redukcyjnego.
Układ olejenia z such
misk
olejow
Silniki w samochodach o niskim zawieszeniu i pracujce z duymi przechyłami
(terenowe).
Układ zawiera:
-
zamknity zbiornik oleju (czsto uebrowany - dodatkowo funkcja chłodnicy
oleju)
-
pomp tłoczc
-
pomp osuszajc o wydatku wikszym o 25
÷
50 % ni pompa tłoczca
2
Pompa oleju
Wymagany wydatek oleju q
ol
[dm
3
/(kW
·
h)]:
niewysilone silniki ZI
20
÷
25
silniki ZS, wysilone silniki ZI
25
÷
45
doładowane silniki ZS
45
÷
65
Wydatek oleju V
ol
= N
e
·
q
ol
Pompy z
bate o zaz
bieniu zewn
trznym
-
koła o promieniach równych (przełoenie 1:1)
-
odcienie kół przy wylocie : wybranie lub zby skone (10
°
÷
20
°
)
-
duy moduł 2,5
÷
4,5 mm
-
mała liczba zbów 6
÷
14
-
duy kt przyporu 25
°
÷
30
°
(normalnie 20
°
)
-
korekcja dodatnia
-
brak uszczelek
-
materiały kół zbatych: stale 45, 55, spieki elaza
-
obudowa pompy ze stopu lekkiego
Pompy z
bate o zaz
bieniu wewn
trznym
-
umieszczona na wale korbowym
-
koło pdzce jest ułoyskowane na powierzchni zewntrznej w obudowie
-
napd od wału korbowego przenoszony przez wpust lub cicie (luz
promieniowy!)
-
koło pdzone ułoyskowane swobodnie na rednicy zewntrznej
-
zarysy zbów: ewolwentowe lub cykloidalne (przy zbach cykloidalnych
w pompie nie ma wkładki sierpowej)
-
liczby zbów kół ewolwentowych
koło pdzce 17
÷
20
koło pdzone o 4 lub 5 wicej
moduł około 3 mm
-
liczby zbów kół cykloidalnych
koło pdzce
3
÷
15
koło pdzone
o 1 wicej
Umieszczenie i nap
d pompy oleju
Wysoko zasysania mniejsza od 300 mm
Napd:
-
pompy o zazbieniu zewntrznym: przekładnia ktowa: od wału rozrzdu lub od
wału korbowego
-
pompy o zazbieniu wewntrznym: umieszczona na przedniej kocówce wału
korbowego
3
Regulacja ci
nienia oleju
Zmiany oporów przepływu na skutek:
-
zmian temperatury
-
zuycia silnika - zmian luzów
Rzeczywisty wydatek jest 2
÷
3 razy wikszy ni zapotrzebowanie w nowym
silniku.
Nadci
nienie w głównym kolektorze olejowym
-
pełne obcienie 0,25
÷
0,7 MPa
(wiksze wartoci dla silników ZS)
-
bieg jałowy
0,08
÷
0,1 MPa
(wiksze wartoci dla silników ZS)
Zapas oleju w silniku
-
0,05
÷
0,09 dm
3
/kW silniki o ZI
-
0,2
÷
0,15 dm
3
/kW
silniki o ZS
Zu
ycie oleju
-
0,2
÷
0,6 % zuycia paliwa dla silników o chłodzeniu porednim
-
0,3
÷
1,2 % zuycia paliwa dla silników o chłodzeniu bezporednim
Wymiana oleju
-
5
÷
10 tys. km
silniki o ZS
-
15
÷
30 tys. km
silniki o ZI
Odpowietrzanie skrzyni korbowej
Przedmuchy w warunkach znamionowych 0,4
÷
0,7 % natenia przepływy
powietrza.
-
otwarty układ odpowietrzania: niedopuszczalne ze wzgldu na ochron
rodowiska
-
zamknity układ odpowietrzania:
przed przepustnic - dla duego obcienia
za przepustnic - dla małego obcienia
-
separatory oleju i wygaszacze płomienia (tzw. choinki)
-
niekiedy: przewietrzanie skrzyni korbowej: otwory w korku wlewu oleju
Filtrowanie oleju
Zanieczyszczenia: pył, wiórki, piasek formierski, kurz, starte czci silnika,
skoksowany olej.
Cel filtrowania
Odfiltrowanie zanieczyszcze o wymiarach wikszych ni 1
m
m, w rzeczywistoci
zatrzymywane s zanieczyszczenia o wymiarach wikszych ni 5
÷
25
m
m.
Filtry o wikszym oporze przepływu musz by umieszczone po stronie
cinieniowej (niebezpieczestwo kawitacji).
Filtry bocznikowe dokładnego oczyszczania: 5
÷
10 % oleju.
4
Smok (filtr wst
pnego oczyszczania w misce olejowej)
Gsto oczek 25
÷
100 oczek/cm
2
.
Ochrona przed najgrubszymi zanieczyszczeniami i elementami.
Filtry z wkładem papierowym
Porowaty papier o gruboci 0,2
÷
0,6 mm nasycany ywicami.
Zatrzymuje zanieczyszczenia o wymiarach wikszych ni 5
÷
10
m
m.
Eksploatacja filtru 5
÷
30 tys. km (wymiana filtru przy kadej wymianie oleju).
Filtry od
rodkowe
Dla uzyskania duej skutecznoci stosowany jest napd hydrauliczny
zapewniajcy prdko obrotow około 10000 obr/min.
Napd mechaniczny (od wału korbowego( jedynie w filtrach zgrubnego
oczyszczania, np. PF 126p., PF 125p.
Przy zimnym rozruchu mała jest skuteczno filtrów odrodkowych.
Filtry specjalne
Korki magnetyczne w misce olejowej.
Chłodzenie oleju
Olej odprowadza
-
10
÷
15 % ciepła w wypadku chłodzenia poredniego
-
15
÷
20 % ciepła w wypadku chłodzenia bezporedniego
Chłodzenie oleju konieczne, gdy temperatura oleju
-
>120
°
C w misce olejowej sposób cigły
-
> 140
°
C w misce olejowej sposób okresowy
Chłodzenie oleju obnia temperatur o 20
÷
30
°
C.
Chłodnice:
-
cieczowe - wymiennik cieplny z ciecz chłodzc silnik
-
powietrzne - umieszczone przed chłodnic cieczy rurki o dodatkowo
zwikszonej powierzchni
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]