10018, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Traktat o w�adzy i prymacie papie�aFilip MelanchtonNapisany przez teolog�w zgromadzonych w Szmalkalden w 1537 roku.1 Biskup rzymski przypisuje sobie, �e jest z prawa Bo�ego postawiony nad wszystkimi biskupami i pasterzami.2 Nast�pnie dodaje tak�e, �e ma z prawa Bo�ego oba miecze, to jest moc nadawania w�adzy nad kr�lestwami i przenoszenia jej do innych.3 A po trzecie, powiada, �e jest konieczne do zbawienia w to wierzy�. Z tych tak�e powod�w ka�e biskup rzymski nazywa� siebie nast�pc� Chrystusa na ziemi.4 Co do tych trzech artyku��w uwa�amy i wyznajemy o nich, �e s� fa�szywe, bezbo�ne, tyra�skie i zgubne dla Ko�cio�a.5 A�eby za� nasze wyra�ne stanowisko nale�ycie by�o zrozumiane, ustalimy najpierw, co to oznacza, �e z prawa Bo�ego jest postawiony nad wszystkimi biskupami. Rozumiej� bowiem przez to, �e papie� jest biskupem uniwersalnym i - jak sami powiadaj� - ekumenicznym, to znaczy, �e wszyscy biskupi i pasterze na ca�ym �wiecie powinni ubiega� si� o ordynacj� i zatwierdzenie u niego, jako �e on ma prawo wyboru, ordynacji, zatwierdzenia i z�o�enia z urz�du wszystkich biskup�w.6 Pr�cz tego przypisuje sobie w�adz� i autorytet w dziedzinie ustanawiania praw co do kult�w, co do zmiany sakrament�w, co do nauki i chce, aby jego artyku�y, jego dekrety i jego prawa by�y uwa�ane za artyku�y wiary i za przykazania Bo�e zobowi�zuj�ce sumienia, poniewa� przypisuje sobie w�adz� z prawa Bo�ego, owszem, nawet chce, by je przek�adano ponad przykazania Bo�e.A co jest jeszcze straszniejsze, dodaje, i� koniecznym do zbawienia jest w to wszystko wierzy�.7. I. Najpierw wi�c uka�my na podstawie Ewangelii, �e biskup rzymski nie jest z prawa Bo�ego postawiony ponad innymi biskupami lub pasterzami.8. W Ewangelii �ukasza (22,24-27) Chrystus wyra�nie zakazuje zwierzchnictwa w�r�d aposto��w. Albowiem ta sama kwestia zaistnia�a, gdy Chrystus powiedzia� o swej m�ce, a oni wtedy rozprawiali, kto b�dzie na czele i jak gdyby zast�pc� nieobecnego Chrystusa. W�wczas Chrystus karci t� pomy�k� aposto��w i poucza, �e nie b�dzie w�r�d nich zwierzchnictwa lub wy�szo�ci, lecz �e aposto�owie maj� by� wys�ani do wsp�lnej s�u�by Ewangelii jako r�wni. Dlatego powiada: "Kr�lowie narod�w panuj� nad nimi, u was tak nie b�dzie, lecz kto b�dzie chcia� by� wi�kszy mi�dzy wami, b�dzie s�ug� waszym". Tutaj to przeciwstawienie ukazuje, �e panowanie zostaje odrzucone. O tym samym poucza podobie�stwo (Mat.18,1-4), gdy Chrystus w czasie tej samej rozmowy o kr�lowaniu umieszcza wpo�r�d nich dzieci�, zaznaczaj�c, �e mi�dzy s�ugami nie b�dzie pierwsze�stwa, jak i dzieci� nie przypisuje sobie pierwsze�stwa ani o nie si� nie ubiega.9 II. W Ewangelii Jana (20,21) r�wnie� wysy�a Chrystus aposto��w bez �adnego rozr�niania, gdy powiada: "Jak mnie pos�a� Ojciec, tak i ja was posy�am". Tym samym powiada, �e wysy�a ich pojedynczo, tak jak sam zosta� pos�any. Dlatego nikomu nie przyznaje jakiego� przywileju nad pozosta�ymi.10 III. W Li�cie do Galacjan (2,7) Pawe� wyra�nie twierdzi, �e nie zosta� przez Piotra ani ustanowiony, ani zatwierdzony, ani nie uznaje Piotra za tego, u kogo nale�a�oby ubiega� si� o zatwierdzenie. I wyra�nie walczy o t� spraw�, �e jego powo�anie nie jest zale�ne od powagi Piotra. Musia�by za� uzna� Piotra poniek�d za wy�szego, je�liby Piotr by� z prawa Bo�ego wy�szym. Dlatego powiada Pawe�, i� od razu naucza� Ewangelii, nie poradziwszy si� Piotra. Powiada te�: "Mnie nic nie obchodzi, kim byli ci, kt�rzy zdaj� si� by� czym�". I dalej: "A ci, kt�rzy wydali si� by� czym�, nie dali mi �adnych polece�" (Gal.2,6). Skoro wi�c Pawe� wyra�nie �wiadczy, �e nawet wtedy nie chcia� ubiega� si� o zatwierdzenie przez Piotra, gdy do niego przyby�, to poucza, �e powaga s�u�by zale�y od S�owa Bo�ego i �e Piotr nie by� wy�szym od pozosta�ych aposto��w, wobec czego nie nale�y ubiega� si� u jednego tylko Piotra o ustanowienie lub o zatwierdzenie.11 IV. W I Li�cie do Koryntian 3,4-8 Pawe� zr�wnuje s�ugi i poucza, �e Ko�ci� jest ponad s�ugami. Dlatego Piotrowi nie zostaje przydzielona wy�szo�� lub zwierzchnictwo nad Ko�cio�em albo pozosta�ymi s�ugami. Powiada bowiem tak: "Wszystko jest wasze, czy Pawe�, czy Kefas, czy Apollos", to znaczy: Niech ani pozostali s�udzy, ani Piotr nie przypisuj� sobie zwierzchnictwa lub wy�szo�ci ponad Ko�cio�em, niech nie obci��aj� Ko�cio�a tradycjami, niech niczyja powaga nie znaczy wi�cej ani�eli S�owo, niech nie zostaje przeciwstawiona powaga Kefasa powadze innych aposto��w, jak w owym czasie argumentowano: "Poniewa� przestrzega tego Kefas, kt�ry jest najwy�szym aposto�em, wi�c i Pawe�, i pozostali powinni tego przestrzega�". To zmy�lone uroszczenie co do Piotra obala i zaprzecza, jakoby jego powag� nale�a�o stawia� wy�ej ani�eli innych lub od Ko�cio�a; (por. I List Piotra 5,3: "Nie jako panuj�cy nad tymi, kt�rzy s� wam poruczeni").Z historii12 V. Sob�r nicejski zarz�dzi�, �e biskup aleksandryjski ma zawiadywa� zborami na Wschodzie, a biskup rzymski ma zawiadywa� podmiejskimi, tj. tymi, kt�re by�y w prowincjach rzymskich na Zachodzie. St�d powaga biskupa rzymskiego wyros�a najpierw z prawa ludzkiego, to znaczy z zarz�dzenia soboru. Je�liby biskup rzymski ju� mia� by� zwierzchnictwo z prawa Bo�ego, nie wolno by by�o soborowi ujmowa� czegokolwiek z jego prawa i przenosi� na biskupa aleksandryjskiego. Owszem, wszyscy biskupi wschodni byliby powinni stale ubiega� si� o ustanowienie ich i zatwierdzenie przez biskupa rzymskiego.13 VI. Sob�r nicejski postanowi� te�, by biskupi wybierani byli przez swoje zbory w obecno�ci kt�rego� s�siedniego biskupa lub kilku s�siednich biskup�w.14 Tego samego przestrzegano tak�e na Zachodzie i w zborach �aci�skich, jak �wiadcz� o tym Cyprian i Augustyn. Tak bowiem powiada Cyprian w IV Li�cie do Korneliusza: "A z powodu tego nale�y pilnie na podstawie przekazu Bo�ego i ustanowienia apostolskiego przestrzega� i tego si� trzyma�, co utrzymane jest u nas i we wszystkich prowincjach, by celem odbycia zgodnych z obyczajem ordynacji zeszli si� do tego ludu, dla kt�rego ordynuje si� prze�o�onego, niekt�rzy najbli�si biskupi tej samej prowincji i by biskup by� wybierany w obecno�ci ludu, kt�ry zna najdok�adniej �ycie poszczeg�lnych kandydat�w, co te� - jak widzimy - si� sta�o i u was przy ordynacji naszego kolegi Sabinusa, �e biskupstwo zosta�o mu zlecone na podstawie g�osowania wszystkich braci i na podstawie os�du biskup�w, kt�rzy osobi�cie si� zeszli, i �e na� r�ce w�o�ono".15 Ten obyczaj Cyprian nazywa przekazem Bo�ym i zachowaniem apostolskiego ustanowienia i twierdzi, �e jest on piel�gnowany prawie we wszystkich prowincjach. Skoro wi�c ani o ordynacj�, ani o zatwierdzenie nie zabiega u biskupa rzymskiego najwi�ksza cz�� �wiata: zbory greckie i �aci�skie, dostatecznie jest jasne, �e zbory nie nada�y wtedy biskupowi rzymskiemu zwierzchnictwa i panowania.16 VII. Zwierzchnictwo to jest niemo�liwo�ci�. Albowiem nie jest mo�liwe, aby jeden biskup dogl�da� zbor�w ca�ego �wiata lub by zbory po�o�one na kra�cach ziemi ubiega�y si� o ordynacje u jednego biskupa. Wiadomo bowiem, �e Kr�lestwo Chrystusowe rozproszone jest po ca�ym �wiecie i dzisiaj wiele jest zbor�w na �wiecie, kt�re nie ubiegaj� si� u biskupa rzymskiego o ordynacj� lub zatwierdzenie. Skoro przeto zwierzchnictwo jest niemo�liwo�ci� i nigdy nie by�o wprowadzone w �ycie, i nie uznaj� go zbory przewa�aj�cej cz�ci �wiata, dostatecznie jest jasne, �e nie zosta�o ono ustanowione.17 VIII. Liczne dawne sobory rozpisano i odbyto, na kt�rych nie przewodniczy� biskup rzymski, jak sob�r nicejski i inne. To tak�e �wiadczy, i� wtedy Ko�ci� nie uznawa� prymatu ani zwierzchnictwa biskupa rzymskiego.18 IX. Hieronim powiada: "Je�eli mowa o autorytecie, to �wiat (orbis) jest wi�kszy ni� miasto (urbs). Wsz�dzie, gdziekolwiek jest biskup, czy to w Rzymie, czy w Eugubium, czy w Konstantynopolu, czy w Regium, czy w Aleksandrii, ka�dy ma t� sam� godno�� i to samo kap�a�stwo. Pot�ga bogactw i uni�enie ub�stwa czyni� kogo� albo wznio�lejszym albo ni�szym".19 X. Grzegorz, pisz�c do patriarchy aleksandryjskiego, zabrania mu nazywa� go biskupem powszechnym, a w "regestach" powiada, �e na soborze chalcedo�skim prymat zosta� biskupowi rzymskiemu zaoferowany, lecz nie zosta� przyj�ty.20 XI. Wreszcie w jaki spos�b papie� mo�e by� z prawa Bo�ego postawiony ponad ca�ym Ko�cio�em, skoro wyb�r jego nale�y do Ko�cio�a i z czasem ustali� si� zwyczaj, �e biskupi rzymscy byli zatwierdzani przez cesarzy.21 Podobnie - gdy d�ugo trwa�y utarczki o prymat mi�dzy rzymskim a konstantynopolita�skim biskupem - cesarz Fokas postanowi� wreszcie, �e prymat nale�y przyzna� biskupowi rzymskiemu. Gdyby dawny Ko�ci� by� uzna� prymat rzymskiego biskupa, sp�r �w nie m�g�by si� wydarzy� i nie by�oby potrzeba dekretu cesarskiego.22 Lecz na ten temat przytacza si� pewne s�owa, mianowicie z Ewangelii Mateusza 16,18: "Ty jeste� Piotr i na tej opoce zbuduj� Ko�ci� m�j", i podobnie: "Tobie dam klucze...", i dalej: "Pa� owce moje" (Jan 21,15) i niekt�re inne. Poniewa� za� ca�a ta kontrowersja obficie i dok�adnie zosta�a om�wiona gdzie indzie] w ksi��kach naszego obozu i nie mo�e by� wszystko na tym miejscu rozpatrzone, powo�ujemy si� tutaj na owe pisma i chcemy temat traktowa� jako wyczerpany. Pokr�tce jednak odpowiemy, jak te s�owa nale�y rozumie�.23 We wszystkich tych wypowiedziach Piotr reprezentuje wsp�lnot� ca�ego zespo�u aposto��w, jak to z samego tekstu wynika. Albowiem Chrystus nie zapytuje jednego tylko Piotra, lecz powiada: "Wy za kogo mnie uwa�acie?" A �e tutaj jest powiedziane w liczbie pojedynczej: "Tobie dam klucze", "cokolwiek zwi��esz" - to zn�w gdzie indziej powiedziane jest w liczbie mnogiej: "Cokolwiek zwi��ecie" (Mat.18,18) oraz "Komukolwiek grzechy odpu�cicie..." (Jan.20,23). Te s�owa �wiadcz�, �e wszystkim aposto�om na r�wni przekazane zosta�y, klucze i na r�wni wszyscy aposto�owie zostali wys�ani.24 W dodatku trzeba tu koniecznie przyzna�, �e w�a...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]