10180, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Aby rozpoczšć lekturę,kliknij na taki przycisk ,który da ci pełny dostęp do spisu treci ksišżki.Jeli chcesz połšczyć się z Portem WydawniczymLITERATURA.NET.PLkliknij na logo poniżej.2Krzysztof RutkowskiSTOS DLA ADAMAALBOKACERZE I KAPŁANISTUDIUM W CZTERNASTU ODSŁONACHO SPORZE ZMARTWYCHWSTAŃCÓW ZTOWIAŃCZYKAMI3Tower Press 2000Copyright by Tower Press, Gdańsk 20004PRZYGOTOWANIEIl est singulier que, parmi nous, trois crimes: lamagie, lhérésie et le crime contre la nature, dont onpourroit prouver, du premier quil nexiste pas; dusecond, quil est susceptible dune infnité de distinctions,interprétations, limitations; du troisieme,quil est tres souvent obscur, aient été tous trois punisde la peine du feu.Montesquieu, De lesprit des lois XII,VI.Ksišżka ta powstała w wyniku pięcioletnich studiów i badań ródłowych przeprowadzonychw rzymskich archiwach Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, w Bibliotece Polskiejw Paryżu oraz w Bibliotece i Muzeum Czartoryskich w Krakowie.Szczególnie cenne okazały się zbiory przechowywane w rzymskim archiwum księżyzmartwychwstańców: przede wszystkim bloki korespondencji i pisma Hieronima Kajsiewicza,Piotra Semenenki, Edwarda Duńskiego, liczne mickiewicziana, materiały dotyczšce Towiańskiegoi towianizmu oraz innych sekt mistycznych, działajšcych we Francji w latachczterdziestych XIX stulecia.Studia przeprowadzone w Rzymie i w Paryżu przekonały mnie, że dotychczasowy obrazrecepcji Mickiewicza i Koła Sprawy Bożej wymaga jeszcze pewnych uzupełnień i retuszy. Wniniejszej ksišżce wykorzystałem nieznane rękopisy oraz dokumenty, które - mam nadzieję -wzbogacš wiedzę nie tylko o walce zmartwychwstańców z towiańczykami, ale też o dziejachpolskiej kultury emigracyjnej w wieku XIX.Ksišżka ta nie jest historiš Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego ani nawet monografišwybranego epizodu z jego bogatych dziejów, opisywanych zresztš wielokrotnie. Wlatach 1892-1896 ukazała się w Krakowie czterotomowa Historya Zgromadzenia ZmartwychwstaniaPańskiego podług ródeł rękopimiennych, przygotowana przez Pawła SmolikowskiegoCR i obejmujšca okres od roku 1832 do roku 1850.Ponadto ksišdz Paweł Smolikowski pozostawił osiemnastotomowy rękopis przedstawiajšcydzieje zgromadzenia zmartwychwstańców do roku 1886. Manuskrypt Smolikowskiegoojcowie zmartwychwstańcy przepisali na maszynie w 13 tomach.W roku 1942 Władysław Kwiatkowski CR opublikował w Albano jednotomowš HistorięZgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego.W roku 1990 ukazał się polski przekład ksišżki Johna Iwickiego CR Charyzmat zmartwychwstańców.Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, tom I 1836-1886(Katowice 1990), powstałej przy współpracy Jamesa Wahla CR; z angielskiego przełożył jšJerzy Zagórski.Pełnš bibliografię dotyczšcš dziejów zgromadzenia odnajdzie Czytelnik w pracy JerzegoMrówczyńskiego CR Wprowadzenie do ródeł historii i duchowoci zmartwychwstańskiej.Introduction to the sources of Ressurrectionist History and Spirituality. Rzym 1977.Ksišżka niniejsza nie jest monografiš powięconš Hieronimowi Kajsiewiczowi i PiotrowiSemenence, chociaż ich nazwiska pojawiajš się w tytułach obydwu częci rozprawy. Nie jestteż portretem towiańczyków uwikłanych w spór z polskimi księżmi.Czym jest zatem Stos dla Adama?5Rzeczš o wolnoci słowa i sumienia, a raczej o jej braku poród Polaków. Studium o robieniuz Mickiewicza heretyka przez młodych księży, którzy najpierw obstawali przy najbardziejjakobińskich i krwawych pomysłach, a póniej uczyli się wiary w Boga włanie odAdama.Jak to się robi? Dlaczego? W jakim celu? Jak kapłani wynaleli kacerzy? Napisałem wynaleli,bo przecież nie sposób odmówić racji rozumowaniu wielkiego znawcy herezji, RobertaI. Moorea, który udowodnił, że Herezja istnieje o tyle, o ile odpowiednia władza uznaza stosowne obwieszczenie jej istnienia. Heretykami stajš się osoby sprzeciwajšce się uznaniudoktryny lub dyscypliny wymaganej przez władze kocielne: jeżeli nie ma sprzeciwu - niema też herezji. Herezja [...] ujawnia się wtedy, gdy władza, której się opiera, wyrazi na nišzgodę. Herezja - to zawsze sprawa polityczna (R. I. Moore, The Formation of a PersecutingSociety. Power and deviance in Western Europe 950-1250, Oxford 1987, s. 82).W roku 1988 rozpoczšłem studia nad sporem pomiędzy zmartwychwstańcami a towiańczykami.Nie sam przebieg walki ciekawił mnie najbardziej, lecz jego motywy i konsekwencje.W końcu księża zmartwychwstańcy okrzyknęli Adama Mickiewicza heretykiem i w roku1848 niektóre jego księgi trafiły na kocielny indeks, zamiast pod strzechy. Towiański równieżzostał potępiony - w dziesięć lat po Mickiewiczu.Skšd takie zapamiętanie poród byłych przyjaciół, wyznawców i uczniów Adama, od któregouczyli się religii i dzięki niemu katoliczeli? Dlaczego Hieronim Kajsiewicz i Piotr Semenenko,a także Aleksander Jełowicki i - w pewnych okresach - Edward Duński, występowalinamiętnie przeciwko Mickiewiczowi, tak bardzo starajšc się udowodnić, że Adam,mistrz Andrzej oraz jego sekta to wysłannicy piekieł i kacerze spod gwiazdy Piołun.Stos dla Adama jest zatem studium o wynajdywaniu herezji. W częci pierwszej staram sięprzedstawić powody i metody walki z towiańczykami stosowane przez Hieronima Kajsiewicza,w częci drugiej - Piotra Semenenkę. Adam Mickiewicz jest na kartach niniejszej ksišżkicały czas obecny, ale milczy.Częci dzielš się na odsłony, wyselekcjonowane na podstawie dokładnej analizy zgromadzonejuprzednio bazy danych, to znaczy pokazujš ważniejsze wydarzenia z dziejów sporunie w porzšdku chronologicznym (ponieważ główne fakty dotyczšce walki zmartwychwstańcówz towiańczykami sš znane, a bibliografia przedmiotu - pokana), lecz w porzšdku kognitywnym,w znaczeniu nadanym temu pojęciu przez Daniela Andlera, Pierrea Jacoba iAndrew Woodfielda.Krzysztof RutkowskiParyż, Wielkanoc 19936PROLOGHIERONIM KAJSIEWICZ OSTRZEGA PRZED RUTKOWSKIM18 czerwca 1847 roku ksišdz Hieronim Kajsiewicz pisał z Rzymu do księdza Piotra Semenenki:Okrutne tu były fety wczoraj, w rocznicę wyboru Ojca więtego. Do bandy czernišcejnas przybył sławny Rutkowski, smarujš nas słowem i pismem ile mogš. Wszystkich i to podprzysięgš1.24 czerwca 1847 roku Kajsiewicz skrelił kolejny list do Semenenki: Teraz mój drogiprzed przeczytaniem dalej pomódl się, bo ja to piszę po modlitwie i po radzie z X. Aleksandrem[Jełowickim]. Bóg widzi z jakš szczerociš pisałem o chęci sprowadzenia Ciebie doRzymu. Tymczasem zupełnie mi się dzi inaczej rzeczy widzš. Pisałem Ci zdaje się w ostatnimlicie, że Rutkowski napisał okrutny paszkwil na nas, pod przysięgš oczerniał mnie doDanielewicza. Po domach, po kawiarniach okropieństwa na nas wygaduje.Nie doć na tym - w dzień więtego Jana wstrzymał powóz Ojca więtego i wrzeszczał:ť Giustizia! Giustizia! Sante Padre, ja biedny kleryk przeladowany w Rosji, a teraz mię tełotry ze więtego Klaudiusza okrutniej tu jeszcze przeladujšŤ.Papież przyjšć [go] nie może i kazał przyjć za dni 5 do Sekretariatu Stanu. Nie wiem, cobędzie, ale to wiem, że wszystkie te plotki zaczęły się od twoich nieroztropnoci. J a k k o l -w i e k w i e r z ę w t w o j š n i e w i n n o ć [podkr. Kajsiewicza], ale to pewna, że dał pozory.Ze złych plotek a la longue il en reste toujours quelque chose.Może wypadnie zaczšć proces formalny o dyfamację, a przez wzglšd na Ciebie jestemyzwišzani. Dalej te gadki o tobie nie tylko zawczasu ci znane, ale wracajšcy z Paryża i RzymuPolacy roznieli po kraju [...] Dzi jasno przyszłoci już jako kapłana czynnego wród Polakównie masz2.Ksišdz Hieronim Kajsiewicz nie mógł wytoczyć paszkwilantowi Rutkowskiemu procesu ozniesławienie, bo ksišdz Piotr Semenenko, od dawna podejrzewany o grzeszny romans z panišJuliš Bartoszewicz, przebywał na wygnaniu w Afryce, a Polacy - jak to Polacy - plotkowali,ile wlezie. Gdyby nie Rutkowski, to może Kajsiewicz dotrzymałby danego słowa i Semenenkęz afrykańskiego zesłania wczeniej do Rzymu cišgnšł i Semenenko wreszcie ukończyłbyswš broszurę przeciw herezji Towiańskiego, rozgłaszanej przez Mickiewicza. Rutkowskiprzeszkodził...27 czerwca ksišdz Hieronim Kajsiewicz pisał o smutnym zdarzeniu do Józefa Hubego, dodajšckilka nowych szczegółów: Wspomniałem Wam w ostatnim licie o koalicji łotrzykówi niesłychanych potwarzach rozsiewanych na nas, wszędzie, po kawiarniach [...] Ów Rutkowskizatrzymał powóz Ojca więtego jadšcego do więtego Jana, wołajšc na głos, że go księżaod więtego Klaudiusza przeladujš gorzej od Mikołaja: ťGiustizia, Giustizia!ŤPapież faktum jego wzišł i kazał przyjć do Sekretarza Stanu za dni 5 - nie wiem, co sięstało odtšd - ale jeżeli to potrwa, wycierpiawszy długo i spokojnie, ponieważ z takich gadekil en reste toujours quelque chose wypadnie może zażšdać formalnego procesu. Otóż trzeba1 List H. Kajsewicza do P. Semenenki, Rzym, 18 czerwca 1847 roku, rkps Archivo Congregazione della Risurrezione,Roma sygn. 5401. W kolejnych przypisach, na oznaczenie dokumentów pochodzšcych ze zbiorówrzymskiego archiwum zmartwychwstańców, używam skrótu ACRR.2 List H. Kajsiewicza do P. Semenenki, Rzym, 24 czerwca 1847 roku, rkps ACRR, sygn. 5403.7nam wprzód koniecznie skończyć z X. Piotrem [Semenenkš] - mówię to po namyle i rozmowiez X. Aleksandrem [Jełowickim] - z boleciš to piszę3.6 lipca 1847 roku Kajsiewicz raz jeszcze skarżył się na łotrostwa Rutkowskiego do braci wParyżu: Moi Najdrożsi! Dziękujemy Panu Bogu za wszystko, a tem bardziej za krzyże [...]Rutkowski dostał się do Pa...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]