10557, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Grzegorz Kasprzyk Legnica, 05.05.2003Depresja znamię przeszłoci.- Czy kiedykolwiek widziałe depresję?- Nie! Kto to taki?- Piękna dama w stroju poniżej morza.- Jaka jest?- Jak skrajny upadek w najgłębszy rów duszy.- Poznałe jš?- Tak! Wynajęła u mnie pokójMoże dopać każdego, z znienacka, bezszelestnie Także Ciebie Pojawia się iczujesz się bezużyteczny, do niczego, nie spostrzegasz w sobie żadnej wartoci. Brakniepewnoci siebie, niezbędnego motoru do jakichkolwiek działań. Zatracasz sens życia, życia,które do tej pory może nie było różowe, ale miało jaki smak, już go nie ma. Opada naCiebie bezradnoć i uczucie skrajnej niemocy, połšczone często z irracjonalnym poczuciem(niezawinionej) winy. Wahania nastroju, pesymizm, przygnębienie, ponury nastrój zagociłyna dobre w Twoim życiu i już Cię nie opuszczajš.Depresja (jest pojęciem bardzo niecisłym), ma wiele twarzy, wiele odmian przebiegu,także bogactwo mechanizmów jš wywołujšcych. Jedno jest pewne, jest stanempsychopatologicznym (chorobowym) i należy jej przeciwdziałać. Oczywicie w odróżnieniuod najcięższej obecnie znanej choroby o podłożu psychologicznym schizofrenii - zazwyczajnie jest grona dla życia zarówno chorego jak i ludzi z jego otoczenia. Abstrahuję tutajwiadomie od przypadków, w których depresja rozwinęła się do stanu tak daleceupoledzajšcego czynnoci popędowe, doprowadzajšc pacjenta do prób samobójczych, czydziałań agresywnych wobec otoczenia.Ze względu na różnorodnoć dwubiegunowych zaburzeń afektywnych, podobieństwa do całejgamy nerwic (neurastenii, psychastenii, histerii, nerwicy natręctw itp.), wcale niełatworozpoznać depresje, ewentualnie omyłkowo zdiagnozować jš tam gdzie jej nie ma. Takżepowstało wiele teorii starajšcych się wytłumaczyć podłoże powstawania i genezę stanówdepresyjnych. Od drugiej połowy XX wieku spojrzano na niš pod kštem neurologicznymtworzšc wiele mniej lub bardziej obiecujšcych teorii. Ten trend był nierozerwalnie zwišzany ztendencjš do leczenia farmakologicznego. Zresztš obecnie także niejednokrotnie rozpoznajesię okrelone zaburzenie po reakcji chorego na całš gamę leków psychotropowych.Niepodważalnym jest fakt, iż stany psychiczne mogš wywoływać lub być wywołane (dylematw stylu, co było pierwsze jajko czy kura) różnymi zmianami w układzie nerwowym napoziomie somatycznym, jednakże nie mniej istotny jest wpływ rodowiskowy na osobowoć.Psychika i soma tworzš całoć, skomplikowany organizm, jakim jest człowiek, nie dziwi wiecfakt, iż sš cile ze sobš powišzane. Wiele jest prawdy w powiedzeniu, iż Wszystkie chorobymajš swoje ródło w umyle. Za pomocš umysłu można wpływać na stan ciała, np.autosugestia. Także nasze ciało wywiera nieustajšcy wpływ na naszš psychikę.Musimy się zgodzić, iż głównym winowajcš depresji jest wpływ długotrwałego stresuna psychikę człowieka. Tutaj szczególne zainteresowanie naukowców zwróciła zależnoćpoziomu stresu cile uwarunkowana czynnociš gruczołów nadnerczy produkujšcych dwaistotne hormony (stresu) kortyzon oraz adrenalinę (epinefrynę). Zapewne można sięzastanowić gdzie tutaj jest powišzanie pomiędzy regulacjš hormonalnš a układem nerwowymnaszego organizmu. Wytłumaczenie jest banalne, otóż oszczędna natura bardzo częstoposługuje się tš samš substancjš jako przekanikiem synaptycznym w mózgu i hormonem naobwodzie. Podsumowujšc można stwierdzić, iż tak naprawdę nasza sfera uczuciowa(afektywna) jest cile uzależniona od poziomu wielu substancji chemicznych w naszymorganizmie (jestem jednak daleki np. od sprowadzania istoty Miłoci do wpływu dopaminy).Kilkanacie lat temu szczególnš popularnociš cieszyła się teoria aminowa zgodnie, z którš(upraszczajšc) za nasz nastrój sš odpowiedzialne aminy biogenne, złożone pochodneamoniaku. Komórki nerwowe komunikujš się ze sobš (przekanictwo synaptyczne)uwalniajšc przekaniki synaptyczne (w tym przypadku aminy) do przestrzeni międzykomórkami (synaps). Przekazywanie kończy się dwuetapowym procesem, podczas któregoaminy sš wychwytywane przez wydzielajšca je komórkę, a następnie inaktywowane przezenzymy. W przypadku, gdy z jakichkolwiek przyczyn zawodzi porozumiewanie sięneuronów między sobš, mówimy o zaburzeniach afektywnych. Szczególnymzainteresowaniem obdarzono serotoninę, aminę, która wywiera szczególnie zauważalnywpływ na nasz nastrój. Pomimo, iż teoria aminowa traci na wiarygodnoci, a może jest poprostu tylko niekompletna (gdyż zaledwie 5% przekanictwo synaptycznego w mózguodbywa się za porednictwem amin), podstawowym działaniem w leczeniufarmakologicznym jest wprowadzanie do organizmu pacjenta substancji hamujšcychwychwyt zwrotny amin z synapsy do komórki, dzięki czemu sš one dłużej czynne w synapsie.W przypadku depresji zauważono stosunkowo niższy poziom serotoniny w porównaniu zestężeniem jej w organizmach osób niecierpišcych na omawiane zaburzenie. W obliczu tejzależnoci współczesna farmakologia kliniczna skoncentrowała się na wpływaniu na układserotoninergiczny. Należy przyznać, iż odnosi ona tutaj wcale nie małe sukcesy, leki nowejgeneracji w szczególnoci słynny Prozac w znacznej większoci przypadków łagodzš lubnawet eliminujš niepożšdane dolegliwoci charakterystyczne dla depresji, nerwic, czydwubiegunowych zaburzeń afektywnych. Coraz rzadziej sš stosowane leki, których domenšbyły liczne objawy niepożšdane poczynajšc od litu, poprzez iproniazyd, rodkiprzeciwhistaminowe (np. chlorpromazyna), inhibitory monoaminooksydazy (np. imipraminę),rodki trójpiercieniowe itp. Pomimo wszystko niekiedy bywajš skuteczne i nadal sšprzypisywane w przypadkach, gdzie zawodzi Prozac.Tymoleptyki do tego stopnia wprowadzajš znaczne modyfikacje osobowoci człowieka, iżcoraz częciej się mówi o ich zastosowaniu kosmetycznym. Np. jeden chce sobie zmienićkształt nosa (chirurgia plastyczna), a kto zupełnie inny wyeliminować niepożšdanš jegozdaniem cechę swojej psychiki. W równym stopniu jak nie popieram pierwszej praktyki,jeszcze większš niechęć budzi we mnie ingerowanie w ludzkš psychikę bez wyranejpotrzeby. Jak by powiedział pan Freud nie ma ludzi całkowicie zdrowych psychicznie i niesposób się tutaj nie zgodzić, ale jednoczenie nie istnieje co takiego jak model idealnegozdrowia. Czy jest wiarygodna definicja normalnoci? Drugš istotnš sprawš jest to, iż niemożna u wszystkich dopatrywać się na siłę jakich poważniejszych zaburzeńpsychologicznych. Powód to, co w dzisiejszych czasach w kulturze zachodu może się jawićjako nieprawidłowoć, cecha społecznie niepożšdana, kiedy wcale niš nie było i nie mażadnych powodów, aby przypuszczać, iż w przyszłoci nie będzie podobnie. Nie tylko zperspektywy wieków, ale również porównujšc społecznoci żyjšce współczenie, co takiegojak idealny temperament czy osobowoć po prostu nie istnieje, do pewnych granic jestpojęciem czysto abstrakcyjnym i względnym to społecznoć, w której żyjemy narzuca nam,wywiera na każdš jej jednostkę presję, poddaje jš obróbce by dopasować do modelupropagowanego aktualnie przez społeczeństwo. Zaraz po indywidualnych urazachpsychicznych włanie tutaj należy upatrywać głównej przyczyny zaburzeń afektywnych.Depresja jest coraz częciej rozpoznawana, właciwie nie ma popularniejszego zaburzenia,już teraz okrela się jš mianem kataru wród chorób psychicznych. Jaki czas temu mediainformowały (lub dezinformowały), iż połowa polskiej młodzieży cierpi na depresję. W USAdepresja występuje na 4 miejscu pod względem częstoci. Prognozuje się, że w roku 2020depresja będzie 2 chorobš pod względem miertelnoci.Wielkš odpowiedzialnoć za ten stan rzeczy ponoszš media usilnie propagujšc kulturę,nazywanš ze względu na swój charakter kulturš depresyjnš. Obecnie nic lepiej się niesprzedaje aniżeli obrazy wojen, bólu, mierci, cierpienia, na których nieliczna elitakoncernów medialnych zbija fortuny. Do tego dochodzi znaczny upadek wartoci moralnych,nadwerężonych do granic wytrzymałoci poprzez niespokojny XX wiek, wiek ludobójstwa namasowš skalę. Jeszcze nigdy życie ludzkie nie spadło na skali wartoci tak nisko. Corazczęciej goci w naszym potocznym słowniku pojęcie kaca moralnego. Zmiana wartoci toglobalna przyczyna depresji.Główne przyczyny depresji dotykajš całe współczesne społeczeństwo: szybkie tempo życia,ogrom codziennych spraw, zalew informacji, anonimowoć, brak więzi rodzinnych ispołecznych, niepewnoć na rynku zatrudnienia, znaczšce dysproporcje zamożnoci wródludzi, niezdrowa rywalizacja, układy znajomoci, ucieczka w alienacje. Depresja dotykaludzi zmęczonych.Depresja jest zaraliwa to znaczy, np. jeżeli żona cierpi na depresję to mšż, jeli jest z nišblisko, może także na niš zapać. Depresyjni rodzice często majš depresyjne dzieci.W wielu rodzajach depresji istotne sš również uwarunkowania genetyczne naszego układunerwowego. Zgodnie z typologiš Iwana Pawłowa temperament melancholijny warunkujesłaby (wrażliwy) układ nerwowy, którego zdolnoć pobudzania impulsów znacznieprzewyższa zdolnoć ich hamowania (wygłuszania). Jest to układ o wysokiej reaktywnoci,charakterystyczny dla temperamentu melancholijnego. To włanie człowiek o wczeniejwspomnianym temperamencie znajduje się w pierwszej grupie ryzyka wystšpienia depresji.Zasadniczš rolę odgrywa tutaj neurotycznoć ( wysoka uczuciowoć, emocjonalnoć, współodczuwanie-empatii) charakterystyczna melancholikowi. Depresja zdarza się człowiekowiwrażliwemu, psychopata na pewno nie zapadnie na depresję.Pod og...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]