10567, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Grzegorz Kasprzyk Legnica, 20.11.2002 r.Temat:Techniki badawcze w pedagogice - metoda socjometryczna.Jedn� z metod stosowanych w pedagogice jest tak zwana metoda socjometryczna.W�a�ciwie sk�ada si� ona z kilku technik, kt�re mog� by� zar�wno wykorzystywanewzajemnie uzupe�niaj�co lub wybi�rczo:- klasyczny test socjometryczny J. L. Moreno- technika szeregowania rangowego- technika "zgadnij kto"?- plebiscyt �yczliwo�ci i niech�ciWarto tak�e doda�, i� jak sama nazwa wskazuje, zakres informacji uzyskanej drog�socjometrii koncentruje si� na relacjach i wsp� zale�no�ciach wewn�trz badanej grupy.Natomiast nie wnosi niczego konkretnego w przypadkach interesowania si� poszczeg�lnymijednostkami i ich uwarunkowaniami.Metoda ta mo�e, wi�c znale�� zastosowanie w sytuacjach, gdy chcemy pozna� zale�no�cipanuj�ce w grupach, komunach czy spo�eczno�ciach. Np. klasa szkolna, subkulturam�odzie�owa, spo�eczno�� wi�zienna, wiejska itp.ZALETY:Niew�tpliw� zalet� technik socjometrycznych jest jej prostota w zastosowaniu i kr�tkiczas potrzebny na wykonanie badania. Z tego� r�wnie� wzgl�du ka�dy dysponuj�cyodpowiednim przygotowaniem mo�e j� zastosowa�. Na korzy�� tak�e �wiadczy minimumwyposa�enia badawczego. W zupe�no�ci wystarcza kartka papieru i o��wek.WADY:Podstawowym ograniczeniem w tych technikach jest stosunkowo du�a zale�no�� odniekiedy nieprzewidywalnych warunk�w i okoliczno�ci.Tak�e brak informacji dotycz�cej nat�enia badanej zmiennej.Kolejnym faktem maj�cym wp�yw na wiarygodno�� wynik�w jest nie obejmowanie przezcz�� technik ca�ej badanej populacji, a jedynie koncentracja na "wierzcho�kach" hierarchii.Pomijaj�c w niekt�rych przypadkach mo�liwo�� wprowadzenia uzasadnie�, istotn�"s�abo�ci�" tej�e metody jest w�a�nie brak poznania motywacji badanych przy dokonywaniuwybor�w.CHARAKTERYSTYKA:1. Klasyczny test socjometryczny J.L. MorenoIstotnym czynnikiem zawa�aj�cym na prawdziwo�ci uzyskanych wynik�w jest samapoprawno�� skonstruowania testu socjometrycznego polegaj�ca g��wnie na sformu�owaniuobj�tych nim pyta� w taki spos�b, aby okre�la�y jasno, jednoznacznie i wyra�nie kryteriawyboru.Wyra�one w pytaniach kryteria maj� przejrzy�cie okre�la� badany wymiar, czyli to, co wza�o�eniu oczekuje si� od odpowiedzi badanego.Nale�y zwr�ci� szczeg�ow� uwag� badanych na nast�pstwa dokonywanych przeznich wybor�w, uprzednio dok�adnie ich informuj�c o celu, jakiemu s�u�y dany test.Oczywi�cie unikamy u�ywania w ich obecno�ci takich poj�� jak "test socjometryczny", czy"socjometria", aby nie wywo�ywa� w nich niepotrzebnych domys��w, podejrze� iw�tpliwo�ci, kt�re mog�yby zawa�y� na spontaniczno�ci i szczero�ci udzielanych odpowiedzi.Sytuacje uwzgl�dnione w pytaniu socjometrycznym mog� mie� charakter rzeczywistylub hipotetyczny, jednak tych drugich nale�y raczej unika�.Istotna jest tutaj frekwencja cz�onk�w badanej grupy w badaniu i powinna wynosi�, conajmniej 90% populacji. Sam test mo�na przeprowadzi� indywidualnie lub grupowo i niepowinno to by� kwesti� znacz�c� w uzyskanych wynikach.Badacz powinien uprzednio okre�li�, jakiej domaga� si� liczby wybor�w napostawione pytania. Zaleca si� zazwyczaj ograniczenie liczby wybor�w, ja jednak opowiadamsi� za dowoln� ich liczb�, pozostawiaj�c wyb�r odpowiadaj�cemu.Ilo�� pyta� obejmowanych przez test dotyczy zazwyczaj celu bada� i ch�ci uzyskaniakonkretnej informacji. Powinno si� jednak nie przesadza� z ilo�ci� pyta� i ich liczb�zminimalizowa� do kilku.W te�cie mo�na uwzgl�dni� liczb� pyta� dotycz�c� wybor�w pozytywnych jak inegatywnych. Jest to tak�e dowolne, nale�y raczej si� kierowa� grup�, do kt�rej �w test jestskierowany.W wielu przypadkach mo�na standardowy test uzupe�ni� tak zwanym testem percepcjisocjometrycznej, b�d�cego pewnego rodzaju odwr�ceniem klasycznego testu.Badania za pomoc� tego testu mog� by� szczeg�lnie pomocne przy diagnostyceindywidualnej.R�wnie istotnym rozdzia�em przeprowadzanego badania jest porz�dkowanie i analizauzyskanych wynik�w. W tym celu zestawia si� je w specjalnie przygotowanej tabelisocjometrycznej (socjometrycy).Analiza danych z tabeli mo�e by� graficzna polegaj�ca na wykre�leniu tzw.socjogram�w lub ilo�ciowa w wyniku, kt�rej uzyskujemy r�ne wska�niki cyfrowe wzale�no�ci od zastosowanych przez nas oblicze�.2. Technika "Zgadnij kto"?Istotn� r�nic� "Zgadnij kto"? od poprzedniej techniki socjometrycznej jest jejcharakter ilustruj�cy nie tyle stosunek indywidualny badanego do grupy, ale opinie istniej�cew danej grupie.Szczeg�lnie tutaj istotne jest unikanie charakterystyk lub sytuacji, kt�re mog�ybywprowadza� badanych w zak�opotanie lub wywo�ywa� u nich powa�ne konfliktymotywacyjne. Z tego� r�wnie� wzgl�du nale�y skoncentrowa� si� na cechach pozytywnych,zw�aszcza w badaniach ludzi m�odych.Pozosta�e warunki s� zasadniczo podobne tym, jakie towarzysz� w przypadku technikisocjometrycznej J. L. Morena.3. Plebiscyt �yczliwo�ci i niech�ci. (J. Korczaka)Istotn� zalet� powy�szej techniki jest to, i� w odr�nieniu od dw�ch wcze�niejszych,na jej podstawie mo�emy uzyska� wgl�d w ca�okszta�t stosunk�w spo�ecznych, a nie tylko ich"wierzcho�k�w" (uzyskujemy odpowiedzi o wszystkich cz�onkach grupy).Pos�ugujemy si� tutaj zazwyczaj skal� pi�ciostopniow�:++ = bardzo lubi�+ = lubi�, ale nie bardzo0 = jest mi oboj�tny- = raczej nie lubi�- - = bardzo nie lubi�Jak sam charakter wskazuje, jej stosowanie generalnie mo�emy ograniczy� do badaniastosunk�w panuj�cych w grupach dzieci�cych lub m�odzie�owych np. klasy, grupym�odocianych.Opracowanie i analiza otrzymanego za pomoc� plebiscytu materia�u odbywa si�najpierw przez odpowiednie stabelaryzowanie danych, a dopiero p�niej obliczaniewska�nika dla ca�ej badanej grupy.4. Technika szeregowania rangowego.Z za�o�enia ta technika obejmuje ca�� badan� populacj�, a wi�c pod tym wzgl�demnarzuca si� jej podobie�stwo do "Plebiscytu �yczliwo�ci i niech�ci". Polega ona nawyliczaniu ocenianych os�b kolejno, wed�ug �ci�le okre�lonego kryterium oceny.Obowi�zuj� tutaj niemal wszystkie zasady jak w przypadku testu J. L. Moreno.Wspomniane powy�ej techniki znajduj� zazwyczaj zastosowanie w r�nego rodzajuplac�wkach o�wiatowych (w niewielkich liczebnie grupach) i dotycz� zale�no�ci w�r�d dzieciw r�nym wieku.Osobi�cie jednak by�bym za pr�b� zastosowania metody socjometrycznej na wi�ksz�skale, nie ograniczaj�c jej stosowania np. do szk�. Z racji, �e wychowywaniu i wzajemnymrelacjom cz�owiek podlega nie tylko w wieku szkolnym, ale przez ca�e �ycie, s�dz�, �e na ichpodstawie mo�na by uzyska� wiele interesuj�cych wynik�w r�wnie� w innych strukturachorganizacyjnych i wiekowych.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]