10734, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UMBERTO ECOTRZECIE ZAPISKI NAPUDE�KU OD ZAPA�EKTYTU� ORYGINA�U W�OSKIEGO: LA BUSTINA DI MINERVAPRZE�O�Y�A ANNA OSM�LSKA�M�TRAKZbi�r felieton�w z tygodnika �L�Espresso�JAK WYWR�CI� WALIZECZK� NA KӣKACHI JAK WYLA� SOBIE NA G�OW� PAST� DO BUT�WCzasami narzekamy, poniewa� w naszym kraju �le si� dzieje, a nasze naturalnecierpi�tnictwo ka�e nam m�wi�, �e za granic� dzieje si� lepiej. Niekiedy rzeczywi�cie takjest, czasem jednak wydaje si�, �e nieudolno�� stanowi wrodzon� cech� istot ludzkich, toznaczy, �e to, co wydaje si� nam g�upot�, zosta�o r�wno rozdzielone, podobnie jakkartezja�ski zdrowy rozs�dek, mi�dzy wszystkie rasy i narodowo�ci, na wszystkichpoziomach spo�ecznych. Kilka lat temu zacz�to produkowa� walizeczki na k�kach zwci�gan� r�czk�, pomy�lane do podr�y samolotem. Ci�gniecie je za sob� bez wysi�ku, niemusicie specjalnie wysy�a�, wsiadacie na pok�ad, a ich wielko�� jest taka, �e �wietniemieszcz� si� we wn�ce baga�owej nad waszym siedzeniem. Nale�y zauwa�y�, �e walizeczkite nadaj� si� te� do poci�gu. Chodzi�o wi�c o �wietny wynalazek, a ja, jako zapalonypodr�nik, od razu sobie tak� kupi�em.Wkr�tce dokona�em bolesnego odkrycia. Walizeczki te maj� kszta�t r�wnoleg�o�cianu zsze�cioma prostok�tnymi �cianami i � jak ka�da walizka � maj� dwie �cianki szerokie, acztery stanowi�ce boki, g�r� i d� s� du�o w�sze. Wci�gana r�czka i k�ka umocowane s� naw�szych prostopad�ych bokach. Teraz, je�li pakowali�cie walizk� i przypadkiem w�o�yli�ciena dno lub na wierzch najci�sze przedmioty (jak ksi��ki albo komputer), to kiedy j�ci�gn�li�cie (mo�e nawet biegn�c, bo w�a�nie ucieka� wam poci�g albo samolot), walizeczkaprzechyla�a si� na jeden bok. Musieli�cie j� wyprostowa�, podejmowali�cie bieg, a ona znowusi� przewraca�a. Musieli�cie wi�c posuwa� si� bardzo ostro�nie, staraj�c si� utrzyma� walizk�w pozycji pionowej, i w ten spos�b sp�niali�cie si� na samolot lub poci�g. U�ci�lam, �edzia�o si� tak z ka�dym typem.Przez d�u�szy czas (ja, kt�ry nie jestem ekspertem) s�dzi�em, �e to moja wina, �e pakuj�walizk� w nieracjonalny spos�b. A� wreszcie, przed kilkoma miesi�cami, pojawi�y si� wsprzeda�y nowe walizeczki, kt�re maj� r�czk� i k�ka nie na w�skich, ale na szerokichbokach. Cudo! Walizka ju� si� nie przewraca, mo�ecie j� pakowa� jak wam si� podoba i niesp�niacie si� na poci�g (albo na samolot).By�o to jajko Kolumba, wi�c niezw�ocznie wyrzuci�em star� walizeczk� i kupi�em (zawy�sz� cen�) now�. Nie mog�em si� jednak powstrzyma� od zapytania sprzedawcy: �Jak tomo�liwe, �e mi�dzynarodowy przemys� z wielkim do�wiadczeniem w produkcji walizek, atak�e pracownie zatrudniaj�ce najlepszych in�ynier�w i projektant�w dopiero po dw�ch czytrzech latach zauwa�y�y ten problem, a raczej dlaczego od razu o tym nie pomy�la�y?�Sprzedawca roz�o�y� r�ce, a ja czyni� to samo, opowiadaj�c wam teraz o tym przypadku.Jedynym wyja�nieniem mo�e by� to, �e aby doj�� do doskona�ego wynalazku, trzeba pokona�fazy przej�ciowe, ten typ proces�w, kt�re nazywamy okresem pr�b i b��d�w. Ale �e to mymusimy ponawia� te pr�by przez dwa lub trzy lata, p�ac�c za b��dy projektant�w walizek,wydaje mi si� przejawem powszechnej g�upoty.Inna historia. W�a�ciwie ju� wsz�dzie na �wiecie w ka�dym hotelu, kt�ry nie jestnajpo�ledniejszej kategorii, znajdujecie na umywalce ca�� seri� doskonale jednakowychflakonik�w, zawieraj�cych szampon, p�yn do k�pieli, emulsj� do cia�a i jakie� kremy otajemniczym przeznaczeniu; nast�pnie znajdujecie pude�eczka, zn�w jednakowe, zmyde�kami, kostkami do czyszczenia but�w, czepkami k�pielowymi. Na wszystkich tychopakowaniach widnieje zapisana wielkimi literami nazwa hotelu albo marka, natomiastinformacja, czy zawieraj� szampon, czy balsam do cia�a, napisana jest zazwyczaj petitem,cz�sto z boku. Zak�adaj�c, �e zwykle chwytacie je ju� rozebrani, mo�e te� mokrzy i bezokular�w � a mo�na przyj��, �e im hotel dro�szy, tym mniej prawdopodobne, abyprzeznaczony by� dla m�odych autostopowicz�w; raczej dla doros�ych, kt�rzy osi�gn�li ju�fatalny stan starczej nadwzroczno�ci � jest absolutnie niemo�liwe, aby w kluczowymmomencie wiedzie�, czy �apiemy szampon, balsam do cia�a, past� do but�w czy te� czepekk�pielowy.W tym przypadku nie istnieje �adne usprawiedliwienie, poniewa� wszystkie te r�no�ci s�w u�yciu ju� od lat i jest niemo�liwe, �eby sami ich projektanci nie wylali sobie nigdy nag�ow� jakiego� smarowid�a do st�p. Dlaczego trwa si� przy tym tragicznym zwyczaju?Zagadka.Prosz� ponadto zauwa�y�, �e z wyj�tkiem szamponu i p�ynu do k�pieli wszystkiepozosta�e oddane wam do dyspozycji p�yny s� zwykle bezu�yteczne, chyba �e maj� s�u�y�ramolom, kt�rzy wr�cili w�a�nie z rzymskiej orgii. A tymczasem (z wyj�tkiem hotelijapo�skich i chi�skich) nie k�adzie si� na umywalce jedynych dw�ch przedmiot�w, kt�repechowo zapomnieli�cie zabra� z domu, grzebyka i szczoteczki do z�b�w (kt�re, wykonane zplastiku i maj�ce pos�u�y� dzie� lub dwa, kosztuj� ma�o, a ju� na pewno mniej od buteleczkiemulsji do cia�a). To fatalne, �e istniej� g�upcy. Jedyn� rzecz�, kt�ra mnie interesuje, jestpensja, jak� pobieraj� g�upcy zajmuj�cy si� podobnymi sprawami.pa�dziernik 1996TRWOGI ROKU DWUTYSI�CZNEGO. PI�KNY TEMAT (WIRTUALNY)DLA MEDI�WBy�em w Bostonie na kongresie dotycz�cym tysi�clecia. Nie by�o tam futurolog�wopracowuj�cych prognozy na rok dwutysi�czny, tylko mediewi�ci zajmuj�cy si� rokiemtysi�cznym. Dyskutowali na przyk�ad nad tym, czy naprawd� przed ostatni� noc� wyst�pi�yoznaki wielkiej trwogi. Faktem jest, �e nie istniej� �r�d�a pisane, kt�re by owe oznakizarejestrowa�y, i nie wiadomo, czy apokaliptyczne zapowiedzi powsta�y w dziesi�cioleciachpoprzedzaj�cych fatalny termin, czy te� w nast�pnych. Je�li chodzi o ow� noc ko�cz�c�pierwsze tysi�clecie, przera�enie by�o opisywane przez historiografi� romantyczn�, a przezp�niejsz� � zanegowane, i jeszcze dzi� pr�buje si� zrozumie�, czy istnia�a rozbie�no��mi�dzy �r�d�ami oficjalnymi, kt�re usi�owa�y pow�ci�gn�� ludowy niepok�j, a nurtamipodziemnymi i o mniejszym zasi�gu. M�wi�c jednak o tysi�cleciu, analizuje si� te� takzwany millenaryzm, zjawisko obecne we wszystkich wiekach, dotycz�ce zar�wnooczekiwania na koniec �wiata, jak i woli wprowadzenia � nawet gwa�townymi �rodkami �nadchodz�cego Tysi�clecia Szabasowego, z�otego wieku, Nowego Jeruzalem.Millenium jest tematem ekscytuj�cym, i oto pojawi�a si� na bosto�skim kongresietelewizja kanadyjska, a tak�e inni dziennikarze, aby zada� pytania nie dotycz�ce wcale rokutysi�cznego, a dwutysi�cznego, kt�ry puka ju� do drzwi. Nikt nie by� tak g�upi, �eby zapyta�,co wydarzy si� w nast�pnym tysi�cleciu, �wiadom, �e powa�ny uczony wys�a�by go do diab�a� oczekiwano natomiast odpowiedzi na pytanie, czy ten zmierzch wieku niesie ze sob�zjawisko pe�nego napi�cia oczekiwania na Koniec.Na tyle, na ile udaje mi si� wyw�szy� woko�o, ja takich znak�w nie dostrzegam. Nie ma tuco wymienia� r�nych ruch�w apokaliptycznych z ich regularnymi zbiorowymisamob�jstwami, poniewa� chodzi tu o zjawisko obecne w ka�dym wieku i w ka�dej kulturze(o czym historycy i antropolodzy doskonale wiedz�). Nie ma co m�wi�, �e powstaj� filmy ipowie�ci zapowiadaj�ce mroczne czasy, filmy katastroficzne, historie katastrof kosmicznych,poniewa� takie rzeczy zawsze by�y obecne: przera�aj�ca audycja radiowa Orsona Wellesa natemat inwazji Marsjan pochodzi z lat czterdziestych, i przez ca�y wiek co� straszy�o, od KingKonga po ��owc� android�w�. Nie ma nawet co wspomina� o radykalnych ruchachekologicznych, o strachu przed dziur� ozonow� albo przed zniszczeniem d�ungliamazo�skiej, poniewa� to te� nie s� tematy ko�ca tysi�clecia, a spektakularne marsze przeciwnuklearnemu holocaustowi w obawie przed py�em radioaktywnym organizowano ju� w latachpi��dziesi�tych. W Ameryce od ponad stu lat widuje si� na rogach ulic samotnych prorok�w,wywieszaj�cych tablice z zapowiedzi� rych�ego Ko�ca.S�owem, nie jestem w stanie wyodr�bni� ani oznak szczeg�lnego przera�enia, aniznacz�cych symptom�w nowego millenaryzmu. Przeciwnie, widz� trzy zarysowuj�ce si�tendencje. Jedna zwi�zana jest z ko�cem wielkich ideologii: aby na co� czeka�, trzeba mie�nadziej�, wyobra�enie innej przysz�o�ci, a wydaje mi si�, �e uczucie to nie jest nigdzieobecne. Druga objawia si� kompletn� oboj�tno�ci� wobec jakiegokolwiek ko�ca �wiata,nawet takiego, kt�ry mia�by pewn� szans� nast�pi�: ludzie wci�� produkuj� spaliny, �cinaj�drzewa, za�miecaj� planet�, konsumuj� i wyrzucaj� ponad wszelki rozs�dek. Wreszcie,wszystkie plany wej�cia w trzecie tysi�clecie maj� charakter optymistyczny: r�ne miastaprzygotowuj� wystawy i imprezy, biura turystyczne przyjmuj� rezerwacje na najwi�kszy whistorii Nowy Rok, a (je�li Grecy m�wili o �hekpirozie�, czyli o ostatecznym strawieniu�wiata przez wielkie p�omienie) jedynymi zapowiadanymi iskrami s� sztuczne ognie, kt�reroz�wietl� Times Square w t� szampa�sk� noc.Niestety, kiedy m�wicie to wszystko przeprowadzaj�cemu wywiad, ten pochmurnieje, jegospojrzenie staje si� niespokojne, i oto ponownie pada pytanie: �Ale pan widzi jakie� oznakistrachu, nieprawda�?� Powtarzacie to, co powiedzieli�cie przed chwil�, a on � coraz bardziejcierpi�cy � pr�buje w jeszcze inny spos�b. S�owem rozumiecie, �e media odczuwaj�rozpaczliw� potrzeb� trwogi przed ko�cem, bo w innym razie nie wiedz�, o czym m�wi�przez najbli�sze trzy lata. Wi�c, je�li chcecie zako�czy� wywiad, musicie przyzna�, �e by�mo�e tak, jaki� znak rzeczywi�cie musi by�, wyczuwa si� jaki� ukryty i st�umiony niepok�j (imo�e rzeczywi�cie tak jest, tylko my tego nie zauwa�amy). Wtedy dziennikarz idzie sobie,aby obwie�ci� z ulg� radosn� nowin�.A zatem pod koniec pierwszego tysi�clecia sprawy mia�y si� prawdopodobnie tak, �eludzie rzeczywi�cie si...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]