10735, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
F^^�^MUZA SAEncyklopediagierEncyklopediagierMUZA SATytu� orygina�uThe Encyclopedia of GamesAutorzyNina Hathway, Byron Jacobs, Andrew KinsmanNigel Perryman, Jenny SutcliffeProjekt ok�adkiAgata PlewickaT�umaczenieJan WecsileRedakcjaGierard Po�o�y�skiRedaktor prowadz�cyS�awomira GibkaKorektaKrystyna Krug�y, Ewa Wierzchowska� 1998 Brown Packaging Books Ltd) for the Polish edition by MUZA SA, Warszawa 2000, 2001Wszelkie prawa zastrze�one.�adna cz�� niniejszej publikacji nie mo�e by� reprodukowana,przechowywana jako �r�d�o danych i przekazywanaw jakiejkolwiek formie zapisu bez pisemnej zgodyposiadacza praw.ISBN 83-7319-036-8MUZA SA00-590 Warszawaul. Marsza�kowska 8tel. (0-22) 629 50 83, 827 77 21e-mail: info@muza.com.plDzia� zam�wie�: tel. (0-22) 628 63 60, 629 32 01Ksi�garnia internetowa: www.muza.com.plWarszawa 2001Wydanie!!Sk�ad i �amanie: Magraf s.c, BydgoszczDruk i oprawa: P.U.P. Arspol, BydgoszczSpis tre�ciWst�p 6Rozdzia� 1Karty 10� Pasjanse � Gry hazardowe �Gry bez lew � Gry z lewami � Gry dla dzieci �Rozdzia� 2Gry planszowe 100� Rodzinne gry planszowe � Wy�cigi � Gry wojenne �� Gry terytorialne �Rozdzia� 3Ko�ci i domino 178� Gry w domino � Gry w ko�ci �Rozdzia� 4Gry rodzinne 202� Gry towarzyskie � Zabawy z o��wkiem i papierem �� Gry s�owne � Gry pisemne �Rozdzia� 5Zabawy ruchowe 254� Gry zr�czno�ciowe � Zabawy ruchowe na powietrzuAlfabetyczny spis gier 290Inne spisy gier 292Wst�pOd tysi�cy lat cz�owiek jest zapalonym graczem. W najdawniejszych przekazach sporz�dzo-nych przez przedstawicieli prastarych spo�eczno�ci cz�sto napotykamy wzmianki dotycz�-ce prostych gier, takich jak k�ko i krzy�yk. W miar� rozwoju cywilizacji wzrasta� tak�e sto-pie� skomplikowania gier. Najwcze�niejsze nale�a�y prawdopodobnie do rodziny niezbyt z�o�onych gierwy�cigowych, jednak z czasem rozwin�y si� i przekszta�ci�y w szachy czy shogi. Wyryte w kamieniu za-piski dotycz�ce gier i plansze zachowa�y si� na wielu reliktach przesz�o�ci, takich jak na przyk�ad MurHadriana.Kolejnych dowod�w staro�ytnego pochodzenia gier dostarczy�y wykopaliska archeologiczne.W1997 roku w Colchester - mie�cie we wschodniej Anglii, gdzie dwa tysi�ce lat wcze�niej znajdowa�si� garnizon wojsk rzymskich, wydobyto rekwizyty do gry. By�o to pierwsze tak stare znalezisko tego ty-pu, a co ciekawe, �etony wydawa�y si� by� ustawione w pozycji wyj�ciowej. Na planszy o wymiarach 55na 35 cm, przypominaj�cej szachownic�, ustawione by�y w r�wnych rz�dach bia�e i niebieskie paciorkiprzypominaj�ce rozmiarami kulki do gry. Dzi� mo�emy jedynie spekulowa� nad regu�ami, jakich prze-strzega� musieli gracze.Gry umys�owe i sportoweD�ugo s�dzono, i� gry umys�owe nigdy nie dor�wnaj� popularno�ci� sportowi. Takie wydarzenia jakolimpiada czy mistrzostwa �wiata w pi�ce no�nej pobudzaj� wyobra�ni� w stopniu zdawa�oby si� nie-osi�galnym dla szach�w czy shogi. W przesz�o�ci tak by�o prawdopodobnie z uwagi na fakt, �e zawo-dy rozgrywane na wielkim stadionie mog�o obejrze� wiele tysi�cy ludzi, podczas gdy pojedynek szacho-wy ze swojej natury mia� ograniczon� widowni�. Sytuacja uleg�a jednak ostatnio zmianie, bo chocia�telewizja mo�e transmitowa� tak wielkie wydarzenia jak fina� pi�karskich mistrzostw �wiata dla ponadmiliarda odbiorc�w, r�wnie dobrze nadaje si� do pokazywania rozgrywek na znacznie mniejsz� skal�.Fakt ten zaobserwowa� mo�na by�o w 1991 roku, kiedy bryd�owa reprezentacja Islandii zdoby�a Pu-char Bermudzki (mistrzostwo �wiata w bryd�u). By� to pierwszy tytu� mistrzowski zdobyty przez ten nie-wielki kraj w jakiejkolwiek dyscyplinie. Ostatnie dziesi�� robr�w zako�czy�o si� oko�o pi�tej rano cza-WST�Psu lokalnego, a mimo to po�owa ludno�ci wyspy wytrwa�a przed telewizorami do zako�czenia rozgryw-ki. Trudno wyobrazi� sobie, aby jakiekolwiek wydarzenie sportowe mog�o cieszy� si� wi�kszym zainte-resowaniem widz�w.Cz�sto sugerowano, i� gry umys�owe nie s� tak popularne jak sport, poniewa� ludzie wol�po prostu kopa� i rzuca� pi�k� ni� wysila� umys� w pojedynku intelektualnym, lecz olbrzymia popular-no�� gier planszowych zadaje k�am temu twierdzeniu. Czo�owi pi�karze, tenisi�ci czy koszykarze otrzy-muj� wprawdzie wysokie honoraria za wyst�py i firmowanie swoim nazwiskiem r�nych produkt�w, alewielcy mistrzowie gier planszowych r�wnie� s� doskonale wynagradzani. Ostatnio pula nagr�d szacho-wych mistrzostw �wiata nie spada poni�ej p�tora miliona dolar�w, a w Japonii najwi�ksi mistrzowieshogi mog� zarobi� ponad milion dolar�w w jednym sezonie. Ely Culbertson, pocz�tkowo rewolucjoni-sta rosyjski, meksyka�ski i hiszpa�ski, zacz�� gra� w karty, gdy w 1917 roku bolszewicy odebrali mu ro-dzinny maj�tek. Wykorzysta� sposobno��, jaka nadarzy�a si� wraz z rozpowszechnieniem si� bryd�a mi�-dzynarodowego i w 1931 roku, po pokonaniu swego najwi�kszego rywala, Sidneya Lenza, wynegocjo-wa� przekraczaj�ce trzy miliony honorarium za rol� w serii kr�tkich film�w.Gry a technologiaDoskona�ym medium dla udost�pniania gier szerokiej publiczno�ci jest Internet. Udowodni� to pojedy-nek szachowy, jaki odby� si� w 1997 roku mi�dzy mistrzem �wiata Gari Kasparowem a komputeremIBM Deep Blue. Rozgrywki mo�na by�o �ledzi� na �ywo na stronie WWW firmy IBM, a w czasie fina�upad�o wi�cej rekord�w ni� podczas igrzysk olimpijskich w Atlancie w 1996 r.Internet pozwala tak�e zmierzy� si� graczom mieszkaj�cym w odleg�ych od siebie miejscach.Niemal wszystkie gry planszowe maj� swoje strony intemetowe, co pozwala na prowadzenie rozgrywekw czasie rzeczywistym. Fakt, i� mi�o�nicy tak�e mniej znanych gier mog� znale�� sta�ych partner�w, sta-nowi ogromne udogodnienie.WST�PStrategia gierOsi�gni�cie bieg�o�ci w jakiej� grze nie jest tylko sztuk� dla sztuki, ale tak�e �wiadectwem rozwoju umy-s�owego. W literaturze najcz�ciej pojawiaj� si� szachy, pisarze cz�sto po�wi�caj� im wiele uwagi orazwykorzystuj� je w swej tw�rczo�ci. Goethe na przyk�ad nazywa� szachy �probierzem intelektu", za� Le-nin m�wi� o �gimnazjum umys�u". Przekonanie, �e wysoki poziom umiej�tno�ci w jakiej� grze �wiadczy0 du�ych zdolno�ciach intelektualnych, jest �ywe nie tylko w �wiecie literatury. W1990 roku BankersTrust, jedna z wiod�cych ameryka�skich instytucji finansowych, zamie�ci�a w �Chess Life", najpopu-larniejszym pi�mie szachowym �wiata, seri� og�osze� informuj�cych o naborze pracownik�w do dzia�uhandlowego przedsi�biorstwa. Spo�r�d ponad tysi�ca kandydat�w zatrudnionych zosta�o pi�ciu, z cze-go dw�ch zosta�o szachowymi arcymistrzami.Jak wida�, gry niekoniecznie nale�y traktowa� wy��cznie jako �r�d�o rozrywki, gdy� strate-gia, jak� pos�ugujemy si� dla osi�gni�cia zwyci�stwa na planszy, mo�e mie� zastosowanie tak�e w �yciu.Wok� tej idei powsta�a nawet nowa dziedzina nauki, zwana teori� gier. Polega ona na teoretycznychstudiach nad grami i wykorzystywaniu p�yn�cych st�d wniosk�w w dziedzinach tak powa�nych jak woj-na, konflikty polityczne czy gospodarka. W1993 roku Nagrod� Nobla w dziedzinie ekonomii otrzyma-�o trzech naukowc�w - John Harsanyi, Reinhard Selten i John Nash. Ten ostatni zosta� wyr�niony zaopracowanie zasady zwanej �r�wnowag� Nasha", stanowi�cej zasadniczy element teorii gier.Bez wzgl�du na to czy masz zamiar gra�, by polepszy� swoje perspektywy zawodowe, czy tyl-ko dla zabicia czasu, �Encyklopedia gier" stanowi niezast�pione �r�d�o wiedzy na temat historii, zasad1 podstaw strategii wszystkich najwa�niejszych gier.Rozdzia� 1KartyKarty do gry narodzi�y si� na Dalekim Wschodzie oko�o X wieku n.e. Wykonywano jenie tylko z papieru, ale tak�e z cienkich kawa�k�w drewna, metalu, ko�ci s�onioweji skorup ��wiowych. Zanim zacz�to u�ywa� ich do gry, s�u�y�y do cel�w religijnych.W XIV wieku karty trafi�y do Europy za spraw� karawan kupieckich i w�drownychCygan�w. Najpierw malowano je r�cznie, a w XV wieku, pocz�tkowo w Niemczech, a p�niejtak�e w innych krajach, rozpocz�to ich masow� produkcj�. Wyruszaj�c na odkrycie Amerykiw 1492 roku Kolumb zabra� ze sob� karty, dzi�ki czemu trafi�y tak�e do Nowego �wiata.Pierwsze talie sk�ada�y si� z 78 kart - czterech talii standardowych, 21 kart do tamtai jednego jokera. Karty z pi�tej talii nazywano z angielska �t�umphs" i st�d wzi�� si� termin�trumps" - karty atutowe. Cztery talie standardowe odpowiada�y czterem g��wnym klasom spo-�ecznym, przy czym symbolem duchowie�stwa by� kielich, rycerstwa - miecz, kupiectwa - mone-ta, a kij - ch�opstwa. W okresie p�niejszym, we Francji, symbole te przekszta�ci�y si� odpowied-nio w kiery, piki, kara oraz trefle i w tej formie znamy je do dzisiaj.Z czasem z 78 kart oddzielono karty do tarota, odt�d u�ywaj�c ich wy��cznie do wr�-�enia, w wyniku czego pozosta�o ich tylko 56. Ka�da talia zawiera�a odt�d karty 1-10 oraz czte-ry figury: kr�la, rycerza, dam� i waleta. Nast�pnie z talii usuni�to rycerza i zast�piono go kart�wy�sz� od kr�la, czyli asem, co wyja�nia dlaczego figura ta w r�nych grach ma pozycj� bardzowysok� lub bardzo nisk�.W r�nych cz�ciach Europy liczb� kart redukowano na wiele odmiennych sposo-b�w. W Hiszpanii odrzucono �semki, dziewi�tki i dziesi�tki, co dawa�o 40 kart w talii.W Niemczech do gry u�ywano tylko 32 kart, bez dw�jek, tr�jek, czw�rek, pi�tek i sz�stek. Ta-kie niepe�ne talie nadal stosowane s� na przyk�ad w pikiecie, jednej z najstarszych i do dzi� po-pularnej grze.11PasjanseNiewiele zaj�� pozwala tak skutecznie zabi� czas jak uk�adanie pasjans�w.Potrafi� one wr�cz zahipnotyzowa� zdeterminowanego graczachc�cego osi�gn�� w ko�cu korzystny rezultat.Pasjanse s� przeznaczone dla jednej osoby pragn�cej umili� sobie chwile samotno�ci. W tenspos�b zabawia� si� cz�sto Napoleon zes�any na Wysp� �w. Heleny po bitwie pod Waterloo.Nieznane jest miejsce narodzin tej rodziny gier, jednak ich nazwa pochodzi ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]