10803, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Lyon Sprague de CampMiecz ConanaPrzek�ad Marcin StadnikTytu� orygina�u The Blade of ConanOD REDAKTORAKsi��ka ta stanowi zbi�r artyku��w dotycz�cych heroic fantasy, a w szczeg�lno�ci prozyRoberta E. Howarda i jego s�ynnego bohatera, Conana z Cymmerii. Wi�kszo�� materia��w toprzedruki z czasopisma �Amra� � amatorskiego magazynu wydawanego od 1959 roku przezGeorge�a H. Scithersa � kilka jednak pochodzi z innych �r�de�. Wszystkie zosta�yprzedstawione w postaci, w jakiej ukaza�y si� oryginalnie, mo�e poza drobnymi redakcyjnymipoprawkami.Musz� przeprosi� za to, i� m�j w�asny wk�ad tak znacznie przewy�sza liczebnie felietonymoich koleg�w. Powodem ku temu nie jest bynajmniej pr�na ��dza osobistej s�awy, leczfakt, �e w ci�gu ostatnich dwudziestu lat napisa�em najwi�ksz� liczb� artyku��w do �Amra�spo�r�d wszystkich korespondent�w Scithersa. Pisanie do �Amra� (a okazjonalnie r�wnie� doinnych fanzin�w) jest moim ukrytym na�ogiem i wype�niaczem wolnego czasu.W ka�dym razie, dla tych, kt�rzy lubi� heroic fantasy, ale wiedz� niewiele na temat jegot�a i otoczki, oraz dla tych, kt�rzy s�yszeli o tej literaturze, ale nigdy jej nie spr�bowali, taksi��ka powinna sta� si� przydatnym i interesuj�cym wprowadzeniem do czarodziejskiegogatunku prozy i wzbogaci� przyjemno��, kt�r� czytelnicy b�d� czerpa� z lektury opowie�ci.L. Sprague de CampWPROWADZENIEMAGI� I MIECZEMRICHARD H. ENEYKsi��ka ta jest zbiorem artyku��w z �Amra�* � fanzinu tworzonego g��wnie przezcz�onk�w Legionu Hyboria�skiego i po�wi�conego zasadniczo opowie�ciom Roberta E.Howarda o barbarzy�cy zwanym Conanem z Cymmerii (Conan pos�ugiwa� si� nom de guerreAmra � lew b�d�cy kapitanem Czarnych Korsarzy z Kushu).Artyku�y drukowane w �Amra� traktuj� o heroic fantasy oraz o tym, co nazywamyfantastyk� magii i miecza. O opowie�ciach, w kt�rych herosi i �otry w�adaj� broni� i czaramiz r�wn� bieg�o�ci�, bez wzgl�du na rodzaj terenu i sytuacj� taktyczn�, a generalnie o �wieciesprzed wynalezienia prochu, w kt�rym dodatkowo istnieje magia. Poza tym g��wnym nurtemtematycznym, w felietonach odnajdziemy r�wnie� w�tki zwi�zane z innymi bohateramiHowarda, a tak�e z rozmaitymi Conanopodobnymi postaciami stworzonymi przez autor�wtego gatunku, zamieszkuj�cymi �wiaty magii i miecza.Robert Ervin Howard z Cross Plains w Teksasie by� (a� do swego samob�jstwa w 1936roku w wieku trzydziestu lat) p�odnym pisarzem w niemal�e ka�dym specyficznym obszarzeliteratury popularnej. Pisa� wsp�czesne opowiadania sportowe i detektywistyczne, noweleprzygodowe, kt�rych akcja rozgrywa�a si� w krajach dawnego Orientu albo na DzikimZachodzie oraz opowie�ci z gatunku nietypowej lub naukowej fantasy (a tak�e ca�kiem dobrewiersze). Swoje utwory sprzedawa� do licznych magazyn�w z literatur� popularn�, zwanychpulp�magazines, licznie wydawanych w latach trzydziestych i przynosz�cych niez�e dochodyw dobie Wielkiego Kryzysu.Pulp�magazines stanowi�y dominuj�c� wi�kszo�� �wczesnej literatury rozrywkowej, cho�p�niej ust�pi�y miejsca konkurencji w postaci tanich wyda� popularnych i magazyn�wilustrowanych. Poza krymina�ami, gatunkami sportowymi i przygodami as�w przestworzy �mocno stylizowanymi w swej formie � opowiadania drukowane w pulp�magazines mia�yniewiele punkt�w wsp�lnych ze wsp�czesnym i rzeczywistym �wiatem.Sytuacja ta nie by�a z pewno�ci� u�atwieniem dla pisarza takiego jak Howard. B�d�cmieszka�cem ma�ego miasteczka na rolniczym Po�udniowym Wschodzie r�wnie niewielemia�by do powiedzenia w kwestii niepokoj�w robotniczych, ich uciszania i polityki NewDealu, co podczas wyk�adu z biologii molekularnej. By� jednak�e urodzonym opowiadaczem,z naturalnym darem kreowania ca�ych scen w jednym zdaniu i zawierania ca�ychwszech�wiat�w w niespe�na po�owie akapitu. Jego narracje s� �ywe i dynamiczne i � mimo�e jawnie zmy�lone � ich porywaj�cy realizm sprawia, �e zaczynamy w nie wierzy�.Jak to si� dzieje?Po pierwsze, Howard, jak wi�kszo�� introwertyk�w, by� bardzo oczytany zar�wno wprozie epickiej, jak i historycznej. W swych opowiadaniach pe�n� gar�ci� czerpa� z dorobkuinnych autor�w, przejmuj�c co atrakcyjniejsze pomys�y en bloc i modyfikuj�c je wed�ugw�asnego uznania lub tw�rczo ��cz�c po kilka w�tk�w pochodz�cych z r�nych �r�de�. W tenw�a�nie spos�b powstali Kathulos z Atlantydy i jego egzotyczne narkotyki oraz hipnotycznezdolno�ci, tajemnicza afroazjatycka sekta Czarnych Much i uleg�e kobiety�agentki �wszystko to zosta�o s�owo w s�owo �ci�gni�te z Fu Manchu Saxa Rohmera, chocia� SteveCostigan r�ni si� nieco od frywolnego i lekkomy�lnego doktora Petrie. Z drugiej strony,po�miertnie wydana nowela Howarda Almuric ��czy w sobie motywy, kt�re wydaj� si�zaczerpni�te z tw�rczo�ci Edgara Rice Burroughsa: bohater przeniesiony magicznie na inn�planet�, zupe�nie jak John Carter, hartuje si� w surowym �rodowisku niczym Waldo EmersonSmith�Jones w The Cave Girl i zostaje oczyszczony z niechlubnej przesz�o�ci (by�gangsterem) przez Grzeczny �ywot i Mi�o��, tak jak Billy Burne w The Mucker. Lecz moiwsp�autorzy posun�li si� znacznie dalej w podobnych domys�ach, a z pewno�ci� uczynili tobardziej szczeg�owo i tw�rczo, ni� mog�em to zrobi� ja w tych kilku skromnych zdaniach.Poszukiwanie �r�de� jest wspania�� rozrywk�, jednak�e bieg�o��, z jak� Howarddokonywa� tej swoistej literackiej krzy��wki, stanowi jedynie ma�� pr�bk� jego pot�gi jakopisarza, co zach�ca licznych felietonist�w �Amra� do poszukiwania wszelkich �r�de� wiedzyna jego temat Co wa�niejsze jednak, Howard posiada� artystyczn� zdolno�� wizualizacjiswych wyobra�e� � umiej�tno�� tworzenia konkretnych obraz�w przed oczami swegoumys�u, wizji totalnych i w pe�ni dopracowanych, nast�pnie sprawiaj�c by czytelnik �ujrza��to, co wyobrazi� sobie pisarz.Z nieznanej przyczyny owa zdolno�� u pisarza okazuje si� r�wnie hipnotyczniefascynuj�ca, jak najwymy�lniejsze i najbardziej z�owrogie zakl�cie Thoth�Amona.Prawdopodobnie ka�dy s�ysza� o opowie�ciach o Sherlocku Holmesie zg��bianych przezgrup� Baker Street Irregulars. W ci�gu ostatniej dekady podobne zjawisko mia�o miejsce wprzypadku dzie� J.R.R. Tolkiena, kt�ry da� swym wyznawcom przyk�ad, dodaj�c do W�adcyPier�cieni seri� artyku��w z fanzin�w (nazwa� je �dodatkami�, aby nie konfundowa�Ziemskiego Ludu, ale my dobrze wiemy�). Podobnie sta�o si� z Howardem, cho� ju� nie zajego �ycia. Fanatycy lat trzydziestych, jak John D. Clark czy P. Schuyler Miller i wsp�czesnewielkie nazwiska z obszaru pulp fantasy � H.P. Lovecraft i Clark Ashton Smith � docenialihistorie o Conanie. Clark i Miller napisali Nieautoryzowan� biografi� Conana z Cymmerii,archetyp przysz�ych felieton�w pisanych do �Amra�, w po�owie lat trzydziestych, a wfantastycznej burlesce Millera. Alicja w krainie gar�w (1933) pojawia si� na chwil� Conanbarbarzy�ca. Pomimo tych przejaw�w sympatii, tw�rczo�� Howarda pozosta�a zapomniana a�do lat pi��dziesi�tych wzbudzaj�c jedynie osobisty entuzjazm kilku starszych fan�w zdorobkiem na �amach �Weird Tales�.Z pocz�tkiem 1950 roku powsta� Gnome Press, jeden z niewielkich dom�w wydawniczychzajmuj�cych si� science fiction, jakie pojawi�y si� kr�tko po drugiej wojnie �wiatowej, iwprowadzi� na rynek pe�ne wydanie znanych wtedy opowiada� o Conanie pod redakcja JohnaD. Clarka. To wydarzenie sta�o si� fundamentem dla dzisiejszej fascynacji Howardem, dlaLegionu Hyboria�skiego i oczywi�cie �Amra�.George Heap z Filadelfii powo�a� ponownie do �ycia �Amra� w roku 1956 i wypu�ci� narynek kilka numer�w wyprodukowanych mimeografem, zanim popad� w k�opotywydawnicze. Po oko�o dwuletnim zastoju magazyn przeszed� w inne r�ce i tym razem zosta�wydrukowany metod� offsetow� (dla tych, kt�rzy tego nie wiedzieli � oto w�a�nie pow�d,dlaczego obecne wydania �Amra� oznaczone s� �Tom II� ju� od przesz�o pi��dziesi�ciunumer�w � �Amra� Heapa mia� oznaczenie �Tom I�). �Amra�, Tom II, Nr 1 zosta� skromniezatytu�owany �Magazyn o Conanie z Cymmerii i Erze Hyboria�skiej�. Ale, podobnie jakBaker Street Irregulars, kiedy zaczynali rozwi�zywa� zagadki pozostawione przez doktoraWatsona w jego opowiadaniach, entuzja�ci �Amra� uznali za stosowne zaj�� si� wszelkimimo�liwymi zagadnieniami, kt�re cho� w najmniejszym stopniu dotyczy�y g��wnego obiektuich zainteresowania. Dodatkowo, bior�c pod uwag� krytyczne g�osy i komentarze, w �Amra�musia�o znale�� si� miejsce dla ca�ej maszynerii zwi�zanej z analiz� t�a hyboria�skiego�wiata, a to jeszcze bardziej poszerzy�o zakres poruszanych temat�w. Na �amy pismaprzyci�gni�to wszelkie pokrewne dziedziny � od archeologii, obr�bki br�zu i kuglarstwaprzez kseno�antropologi� i �eglarstwo a� do gorzelnictwa. Zjawisko powy�sze nie by�owy��czn� cech� �Amra�, gdy� po tym, jak teksa�ski przyjaciel Howarda, Glenn Lord, zacz��wydawa� sw�j doskona�y magazyn �The Howard Collector�, wiele artyku��w drukowanychna jego �amach dotyczy�o jeszcze bardziej szczeg�owo ni� w �Amra� artyku��w, opowie�ci iwierszy Howarda i o Howardzie (aby zakupi� magazyn �Amra� napiszcie pod adres P.O. Box8246, Philadelphia, PA, 19101).Dzi�ki tak rozleg�ym zainteresowaniom, felietoni�ci �Amra� zajmuj� si� dzi� niemal�ewszystkim, co tylko dotyczy howardowskie � go �wiata � od technologii do teozofii, odtajemniczego orientu do Dzikiego Zachodu i od czas�w sprzed Atlantydy a� po wydarzeniapo ostygni�ciu s�o�ca. Zatrzymuj� si� jedynie na takich przystankach, jak �Teoria i praktykazamaskowanego heroizmu�, �Teoretyczne podstawy etyki i pokojowej koegzystencji ludzi ielf�w� oraz �Chaos wprowadzony do �redniowiecza przez Cabella, T.H. White�a i MarkaTwaina�.Ale, ale� nadu�ywam chyba przywilej�w autora wst�pu. Pragn��em ukaza� pochodzeniezamieszczonych w tym tomie artyku��w i mam nadziej�, �e mi si� to uda�o. Zreszt�,przek...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]