10889, - █▀ KSIĄŻKI [CZ3]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ALINA KOLA�CZYKCzuj�my�l�jestem�wiadomo��i procesy psychicznew uj�ciu poznawczymGWPGDA�SKIEWYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNEGda�sk 1999Podr�cznik akademicki dotowany przez Komitet Bada� Naukowychrecenzje: prof. dr hab. Edward N�cka,prof. dr hab. Czes�aw NosalCopyright � Alina Kola�czykoraz Gda�skie Wydawnictwo Psychologiczne, Gda�sk 1998Wszystkie prawa zastrze�one.Ksi��ka ani �adna jej cz�� nie mo�e by� przedrukowywana aniw �aden inny spos�b reprodukowana czy powielana mechanicznie,fotograficznie, elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywanaw �rodkach masowego przekazu bez pisemnej zgodyGda�skiego Wydawnictwa Psychologicznego.redakcja polonistyczna: Ma�gorzata Jaworskakorekta: Ma�gorzata Jaworskask�ad: Kamila Kwiekopracowanie graficzne: Agnieszka W�jkowskaISBN 83-85416-94-3Druk: Zak�ady Graficzne ATEXT S. A.80-164 Gda�sk, ul. Trzy Lipy 3Gda�skie Wydawnictwo Psychologiczne81-753 Sopot, ul. Bema 4/la,tel./fax 0-58 551-61-04, tel. 0-58 551-11-01e-mail: gwpsopot@softel.gda.plDzieciom:Mateuszowi, Marysi, Markowi'Podzi�kowaniaKsi��ka ta powsta�a dzi�ki uczestnikom seminarium magisterskiego w latach1994-1996. S� oni wsp�autorami koncepcji; prowadzili badania, konstruowali meto-dy, dzielili si� pomys�ami i w�tpliwo�ciami. Byli to przede wszystkim: Robert �wie-rzy�ski, Iza �uk, Wies�aw Bary�a, Aneta Krysi�ska, Monika Mazurek, Wioleta Sak,Monika Paw�owska, Tatiana Czerwi�ska, Ania Mikulska i Magda Kwiatek.Dzi�kuj� Emilce Martynowicz, kt�ra wspiera�a mnie dojrza�o�ci�, spokojem i huma-nistycznym podej�ciem do cz�owieka � obiektem bada�. Oli Jankowskiej sk�adampodzi�kowania za wniesiony trud badawczy. Dzi�kuj� Hani Brycz, kt�ra czyta�a pierw-sze teksty, wzbogaca�a analizy o perspektyw� psychologii spo�ecznej, udziela�a kre-dytu zaufania moim poczynaniom. Za uwagi do cz�ci teoretycznej dzi�kuj� Oli To-karz i Krzysztofowi Mudyniowi.Specjalne podzi�kowania nale�� si� Recenzentowi pierwszej wersji koncepcji, pomy-�lanej jako artyku� do �Przegl�du Psychologicznego". Wnikliwa, konstruktywna kry-tyka autorstwa Marka Kowalczyka sk�oni�a mnie do znacznego poszerzenia argu-mentacji i bada� empirycznych (pewno�� tajnego zazwyczaj nazwiska Recenzentazawdzi�czam znajomo�ci Jego pi�ra i tw�rczo�ci).W kszta�towaniu mojej my�li i w podsycaniu zaanga�owania niema�� rol� odegrali�yczliwie patronuj�cy starsi koledzy � w�r�d nich przede wszystkim Czes�aw Nosal,kt�ry dzieli� si� swoj� wiedz� i materia�ami, ciekaw naszych pomys��w i bada�.Badania finansowane by�y przez KBN � Nr PB 804/H01/95/08.Spis tre�ciWst�p � wa�ne pytania................................. 11. POZNAWCZO-DO�WIADCZENIOWA TEORIA�JA" SEYMOURA EPSTEINA (CEST;COGNITIVE-EXPERIENTIAL SELF-THEORY) .............. 141.1. Podstawowe zasady Poznawczo-Do�wiadczeniowej Teorii �Ja"....... 141.2. �wiadomo�� i nie�wiadomo�� w uj�ciu Epsteina................. 181.3. Badania my�lenia nieracjonalnego. Znaczenie intuicji............. 201.4. Dlaczego teoria Epsteina.................................. 242. MODEL SYSTEM�W REGULACJI ZACHOWANIA ........... 262.1. System bezpo�redniej regulacji zachowania (BRZ) ............... 282.1.1. Struktura pola percepcyjnego (konfiguracja pobudze� zmys�owych)jako istotny sk�adnik pami�ci systemu bezpo�redniejregulacji zachowania (BRZ)................................ 282.1.2. Ca�o�ciowe spojrzenie na pami�� systemu BRZ.................. 332.1.3. Afekt jako istotny sk�adnikbezpo�redniej regulacji zachowania (BRZ) ..................... 342.1.4. Proceduralny, zmys�owo-dzia�aniowy system j�zyka .............. 372.1.5. System bezpo�redniej regulacjizachowania jako �r�d�o podstawowych warto�ci i postaw ........... 412.2. System po�redniej regulacji zachowania (PRZ).................. 442.2.1. Semantyczna pami�� systemu PRZ........................... 452.2.2. Przetwarzanie informacjiw systemie po�redniej regulacji zachowania .................... 472.2.3. Cele systemu po�redniej regulacji zachowania .................. 492.3. Mechanizm �wiadomo�ci jako integrator system�w bezpo�rednieji po�redniej regulacji zachowania ........................... 582.3.1. Znaczenia �wiadomo�ci integrowane w zakresie uwagi ............ 602.3.2. Podmiotowy aspekt �wiadomo�ci ............................ 632.3.3. Operacyjny aspekt �wiadomo�ci............................. 662.3.4. Integracyjna funkcja �wiadomo�ci w koncepcjach innych autor�w .... 702.3.5. Dowody empiryczne dotycz�ce lokalnych funkcji �wiadomo�ci....... 7310CZUJ� � MY�L� � JESTEM3. ZAKRES U�WIADAMIANYCH ZMIAN W SYSTEMACHBEZPO�REDNIEJ I PO�REDNIEJ REGULACJI ZACHOWANIAJAKO WSKA�NIK PRZEBIEGU PROCES�W PSYCHICZNYCH(INTEGRACYJNA FUNKCJA �WIADOMO�CI) .............. 833.1. Dost�p do do�wiadczenia � czego ucz� nas terapeuci............. 843.1.1. Hipotezy wywiedzione z teorii terapii Gestalt .................. 853.1.2. Znaczenie odczuwane (fel� sense)w technice focusingu i metafora Ericksonowska................. 863.1.3. Dost�p do do�wiadczeniaw programowaniu neurolingwistycznym (PNL).................. 893.2. Zakres u�wiadamianych zmian � kiedy pytamy, �jak",a nie �co" jest u�wiadamiane............................... 943.2.1. Test AR.............................................. 963.3. Doznania i refleksje w do�wiadczeniu emocjonalnymoraz ich wp�yw na ocenianie i procesy tw�rcze .................. 993.3.1. Emocje aktora i obserwatora jako wyznaczniki zadowolenia z �ycia . . . 1013.3.2. Skojarzenia emocjonalne aktora i obserwatora ..................1103.3.3. W jaki spos�b doznania i refleksje zwi�zane ze znakiem emocjidecyduj� o intuicyjno�ci-racjonalno�ci my�leniai o potencjale tw�rczym...................................1173.3.4. Zakres dozna� i refleksji u os�b o r�nym stylu obronyi poziomie l�ku oraz ich mo�liwo�ci tw�rcze ...................1203.3.5. Spos�b do�wiadczania emocji os�b o r�nym stylu obronyi poziomie l�ku.........................................1293.4. Doznania i refleksje jako wska�niki przebiegu my�lenia ...........1353.4.1. �wiadomo�� zmian w systemach bezpo�redniej i po�redniej regulacjizachowania a otwarto�� poznawcza i proces tw�rczy..............1353.4.2. Doznania i refleksje w procesie rozumowania.Inklinacje poznawcze ....................................1403.5 �wiadomo�� zmian w systemach bezpo�redniej i po�redniej regulacjizachowania w warunkach wysokiego i niskiego poczucia podmiotowo�cidzia�ania .............................................1483.6. Wnioski � czy �wiadomo�� integruje procesy psychiczne cz�owieka? . . 153Dodatek.............................................157Spis tabel ...........................................159Spis rysunk�w........................................159Bibliografia..........................................162Wst�p rz* wa�ne pytaniaNiedawno spiera�am si� z pewnym zaprzy-ja�nionym filozofem, czy nauka � zgod-nie z uj�ciem Kotarbi�skiego � musi do-tyczy� wa�nej dla cz�owieka dziedzinyrzeczywisto�ci. M�j oponent twierdzi�, �ewobec relatywno�ci warto�ciowaniawszystko mo�na uzna� za wa�ne, zatemtakie kryterium naukowo�ci nie ma naj-mniejszego sensu. Na pe�n� swobod� wy-boru terytorium badawczego mog� sobiejednak pozwoli� tylko teoretycy w nau-kach nieempirycznych, takich jak mate-matyka, w kt�rych �aden �ywy organizmnie stawia wyzwania samym swym ist-nieniem.W psychologii mo�na z pewno�ci� za-da� wiele pyta� wa�nych. Najcz�ciej ro-dzi je praktyka. Na przyk�ad Bandleri Grinder (1995), zaniepokojeni doktry-nerstwem psychoterapeut�w i afirmo-waniem przez nich intuicyjnego, a wi�cniewyja�nionego post�powania terapeu-tycznego, pragn�li odczarowa� t� magi�i zapytali o przyczyny skutecznego poro-zumiewania si� psychoterapeuty z klien-tem. Ich koncepcja programowania neu-rolingwistycznego powsta�a mi�dzyinnymi dlatego, �e autorzy nie mogli li-czy� na wsparcie naukowc�w. �[...] Dziw-nym zjawiskiem w dziedzinie psychologiijest fakt, �e istnieje ca�y zesp� ludzi zwa-nych. �badaczami�, kt�rzy nie maj� �ad-nego zwi�zku z praktyk�. Nie wiadomo,dlaczego psychologia podzieli�a si� tak, �ebadacze nie dostarczaj� ju� klinicystomnowych danych i nie reaguj� na zg�asza-ne przez nich potrzeby" (op. cit., s. 14).Nie ?wnikaj�c w niezwykle z�o�oneprzyczyny tego stanu rzeczy, odnotowa�trzeba wzrost stara� w zakresie wycho-dzenia teorii naprzeciw praktyce. Zresz-t� sami krytycy � Bandler i Grinder �korzystali bardzo wiele z osi�gni�� �ba-daczy" w dziedzinie struktury j�zykai zr�nicowania funkcjonalnego p�kulm�zgowych. Zgadzam si� jednak, �e �le-dzenie zmian w psychoterapii, w rozwo-ju cz�owieka czy w edukacji jest najlep-sz� podstaw� ustalenia wa�nych, a przezto �ci�lej naukowych, obszar�w bada�.Chroni ono przed wy��czn� koncentracj�na izolowanych zjawiskach psychicznych,kt�rych znaczenia dla funkcjonowaniacz�owieka trudno dociec. Cz�sto nie po-trafimy przewidzie�, jaki zakres naszychdocieka� teoretycznych mo�e s�u�y� od-powiedzi na wa�ne pytania. Potrzebnyjest zwykle pewien nadmiar informacji,a zyskujemy go w�a�nie dzi�ki ciekawo-�ci akademik�w.Monografia ta nie mog�aby powsta�,gdyby nie czysto akademicka ciekawo��zjawisk dla przeci�tnego obserwatora ta-jemnych, ale te� gdyby nie obserwacjaskutecznych zmian w psychoterapii. Odczasu kiedy jako magistrantka pr�bowa-�am z m�odzie�czym tupetem wyja�nia�urojenia w depresjach, interesowa�y mnieg��wnie te procesy psychiczne, kt�re po-�rednio mog�y do uroje� prowadzi�. Pro-cesami tymi s� emocje, mechanizmyobronne, a tak�e intuicja. Maj� o...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]